door Jacy Burroughs
Wolfgang Amadeus Mozart
(27 januari 1756 – 5 december 1791)
1. Mozart werd gedoopt als Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart. (Stel je voor dat je die naam zou moeten leren schrijven!) Zijn eerste twee namen, Johannes Chrysostomus, vertegenwoordigen zijn heiligennaam, volgens de traditie van de katholieke kerk. Deze heiligennaam werd naar alle waarschijnlijkheid gekozen omdat Mozarts geboortedag, 27 januari, de feestdag was van de heilige Johannes Chrysostomus. Wolfgangus, of Wolfgang in het Duits, betekent “rennende wolf” en was de naam van Mozarts grootvader van moederszijde. Theophilus komt van het Grieks voor “geliefd door God”. Gottlieb is de Duitse vorm en Amadeus is de Latijnse vorm.
2. Mozart was een wonderkind. Toen hij drie jaar oud was, speelde hij de akkoorden op het klavecimbel op het gehoor; toen hij vier jaar oud was speelde hij korte stukjes, en toen hij vijf was componeerde hij. Hij schreef zijn eerste symfonie in 1764 – hij was pas acht jaar oud! Vanaf zijn zesde nam zijn vader Leopold hem mee op concertreizen door Europa. U begrijpt het al.
3. Het zou oneerlijk zijn Mozarts zuster Maria-Anna, beter bekend onder haar bijnaam “Nannerl”, niet te noemen. De broer en zus waren de enige twee overlevende kinderen van zeven. Nannerl was ook een wonderkind en trad samen met haar broer op tijdens Europese concertreizen. Nannerl schreef Wolfgangs eerste symfonie over. Sommige musicologen suggereren dat zij niet alleen de kopiiste was, maar ook een medewerkster. Helaas was het haar niet toegestaan haar muzikale carrière tot op volwassen leeftijd voort te zetten. Toen ze 18 werd, een huwbare leeftijd, mocht ze van haar vader niet meer in het openbaar optreden. Terwijl haar broer op 35-jarige leeftijd overleed, werd Nannerl 78 jaar.
4. Volgens de Encyclopedia Britannica was Mozart als kind al bang voor de trompet. De klarinet zou zijn favoriete instrument worden, waarvoor hij het eerste concerto schreef.
5. Hoewel Mozarts muziek duidelijk in de Klassieke stijl was, was zijn compositietaal uniek door de conglomeratie van verschillende stijlen die hij leerde tijdens zijn reizen door Europa. Toen hij als kind Londen bezocht, ontmoette hij Johann Christian Bach. Sommige van zijn symfonieën bootsten de compositiestijl van J.C. Bach na. In Italië maakte hij kennis met de Italiaanse ouverture en de opera buffa (komische opera). In het begin van zijn carrière was de galante stijl, gekenmerkt door eenvoudige, lichte muziek, overheersend in Londen en Italië. In Parijs en Mannheim ontdekte hij een meer avant-gardistische stijl, vooral die van het Mannheim orkest. De Mannheim-raket bijvoorbeeld, een snel stijgend gebroken akkoord dat het hele bereik van het orkest beslaat, is te vinden in het begin van Mozarts Symfonie nr. 40. Bewijzen van Barok en Sturm und Drang invloed zijn aanwezig in Mozart’s rijpere werken.
6. Mozart was berucht om zijn toilet humor. We hebben bewijzen in brieven aan zijn zuster, ouders en vooral aan zijn nicht Maria Anna Thekla Mozart. Hij had ook een ietwat gemeen, spottend gevoel voor humor, dat hij vooral richtte op zijn vriend en hoornist, Joseph Leutgeb, voor wie hij de vier hoornconcerten componeerde.
7. Gedurende de laatste zeven jaar van zijn leven was Mozart vrijmetselaar. Hij was betrokken bij een rationele, door de Verlichting geïnspireerde factie, in tegenstelling tot degenen die neigden naar mystiek. Verscheidene van Mozarts composities bevatten vrijmetselaarssymboliek, misschien wel het bekendst in zijn opera De Toverfluit.
8. Op 5 december 1791 bezweek Mozart aan een ziekte. De precieze doodsoorzaak is onbekend. Hoewel in het officiële verslag staat dat hij stierf aan “ernstige miliaire koorts”, een ernstige huiduitslag die lijkt op gierstzaden, hebben onderzoekers minstens 118 verschillende doodsoorzaken geopperd, variërend van reumatische koorts tot griep en kwikvergiftiging. Mozart werd begraven in een gewoon graf in Wenen, zoals de gewoonte was in die tijd. (Een gewoon graf verwijst naar een ongemarkeerd graf dat om de 10 jaar kon worden opgegraven). Alleen leden van de aristocratie en de adel kregen het voorrecht in een gemarkeerd graf begraven te worden. Mozart liet zijn familie achter met een groot aantal schulden, die zijn vrouw, Constanze, afbetaalde door de verkoop van zijn ongepubliceerde manuscripten.
9. In tegenstelling tot de meeste andere componisten componeerde Mozart in alle belangrijke genres en blonk hij in elk ervan uit: sonates, concerto’s, symfonieën, opera’s, koormuziek en kamermuziek. Hij heeft het pianoconcert populair gemaakt. Hoewel hij geen van deze vormen heeft uitgevonden, is hij wel verantwoordelijk voor hun technische vooruitgang. In zijn korte 35 jaar, componeerde hij meer dan 600 werken.
10. Ludwig von Köchel, een Oostenrijkse musicoloog, creëerde een chronologisch en thematisch register van Mozarts werken. De eerste editie van zijn catalogus werd gepubliceerd in 1862 en heeft verschillende herzieningen ondergaan naarmate wetenschappelijk onderzoek nieuwe informatie aan het licht bracht. Mozart’s werken worden vaak aangeduid met hun “K” nummer. Bijvoorbeeld, de Jupiter Symfonie is Symfonie Nr. 41 in C groot, K.551.
Bonus: In 1984 werd de film Amadeus uitgebracht, waarin het leven van Mozart werd uitgebeeld. Het was echter grotendeels gedramatiseerd en grotendeels vals. In de film is het personage van Antonio Salieri de verteller. Het begint in een krankzinnigengesticht waar Salieri is opgesloten omdat hij Mozart heeft vermoord. Historisch gezien was Salieri een succesvolle Italiaanse componist in Wenen in dezelfde tijd als Mozart. Mozart en zijn vader gaven Salieri de schuld van Mozarts moeilijkheden om zich in Wenen te vestigen. Ondanks het feit dat Mozart en Salieri rivalen waren voor dezelfde posities, is er geen bewijs dat de relatie tussen Mozart en Salieri allesbehalve hartelijk was. Tientallen jaren na Mozarts dood ging het gerucht dat Salieri Mozart had vergiftigd. Amadeus houdt dat gerucht in stand, evenals de opvatting dat Mozart als volwassene kinderachtig was en zich slecht gedroeg.
Shop Mozart Sheet Music at sheetmusicplus.com