Posted December 4, 2008

Door Kardinaal Justin Rigali

We kunnen wel zeggen dat onze Heilige Moeder al meer dan vijfhonderd jaar een speciale aanwezigheid heeft in Amerika. We weten dat het vlaggenschip van Christoffel Columbus, de Santa Maria, naar haar is vernoemd en dat de bemanning van Columbus elke avond ter ere van haar het Salve Regina zong als onderdeel van hun avondgebed aan boord van het schip. De Spaanse en Franse missionarissen, die veel van de ontdekkingsreizigers vergezelden, introduceerden de devotie tot Onze Lieve Vrouw bij de volkeren die zij probeerden te evangeliseren en verschillende plaatsen in beide Amerika’s dragen nog steeds namen die ter ere van haar werden gegeven. Noord-, Midden- en Zuid-Amerika zijn bezaaid met rivieren, steden en dorpen die naar onze Lieve Vrouw zijn genoemd onder haar verschillende titels. Mijn eigen geboorteplaats, Los Angeles, is zelfs naar onze Vrouwe genoemd onder de titel La Reina de Los Angeles, Onze Vrouwe, Koningin der Engelen: Onze Vrouwe van Guadalupe. Zij verscheen aan de christelijke inheemse Amerikaan Juan Diego in 1591, en liet op zijn tilma, of mantel, haar beeltenis achter, die zo geliefd is bij het Mexicaanse volk, zowel in hun geboorteland als hier in de Verenigde Staten. Toen verschillende Spaanse en Franse kolonies vervolgens door de Britten werden veroverd, vooral in wat wij nu kennen als het oostelijk deel van de Verenigde Staten, verminderde een deel van de katholieke invloed die door de vroegere missionarissen was gevestigd, maar verdween niet. Kort na het ontstaan van de Verenigde Staten richtte de Heilige Stoel het bisdom Baltimore op, dat alle oorspronkelijke dertien koloniën tot zijn grondgebied rekende. Pater John Carroll werd er de eerste bisschop van en werd er gewijd op 15 augustus 1791, het feest van Maria-Hemelvaart.

In de eerste pastorale brief die hij op 28 mei 1792 aan zijn verafgelegen bisdom richtte, vertrouwde hij zijn zware taak toe aan de Allerheiligste Moeder. Hij schreef: “Ik voeg er slechts dit ernstige verzoek aan toe, dat u aan de uitoefening van de verhevenste deugden, geloof, hoop en naastenliefde, een vurige en goed geregelde devotie zult verbinden tot de Heilige Moeder van onze Heer en Heiland Jezus Christus; dat u in al uw noodgevallen een groot vertrouwen in haar zult stellen. Omdat u haar hebt gekozen tot de speciale patrones van dit bisdom, staat u natuurlijk onder haar krachtige bescherming; en het is uw plicht om ervoor te zorgen dat dit zo blijft door een ijverige navolging van haar deugden en een vertrouwen op haar moederlijke supervisie.”

Het begrip patronaat
Nu we onze Vrouwe herdenken als patrones van de Verenigde Staten onder haar titel van de Onbevlekte Ontvangenis, lijkt het ons gepast om stil te staan bij het begrip patronaat en ook om onze overtuiging betreffende de Onbevlekte Ontvangenis te herzien.

We weten dat het begrip patronaat een zekere intimiteit tussen inspaniduen impliceert. Het wordt soms gebruikt met een negatieve connotatie, maar dat is niet de bedoeling. Het moet een zorgzame, intieme relatie beschrijven waarin de ene persoon of groep zich om de andere bekommert. We zijn allemaal bekend met het concept van een patroonheilige. Dit is een hemelse voorbidder met wie een inspanidueel of parochie of land een speciale relatie heeft. Het is er een van navolging door de aardse zielzorger en speciale bescherming door de hemelse patroon. Daarom moedigt de Kerk ons aan kinderen naar heiligen te noemen, opdat zij in de hemel een bijzondere beschermer hebben, met wie zij een band kunnen opbouwen en een voorbeeld krijgen, dat zij in hun eigen leven als christenen kunnen navolgen.

Op het zesde Plenair Concilie van Baltimore in 1846 kozen de bisschoppen van de Verenigde Staten unaniem onze Heilige Moeder, onder de titel van de Onbevlekte Ontvangenis, tot patrones van de Verenigde Staten van Amerika. In de pastorale brief die door de bisschoppen werd uitgegeven, lezen we: “Wij maken van deze gelegenheid gebruik om u in kennis te stellen van de door ons unaniem aangenomen vastbeslotenheid om onszelf en allen die in de Verenigde Staten aan onze zorg zijn toevertrouwd, onder de speciale patrones te stellen van de heilige Moeder Gods, wier Onbevlekte Ontvangenis door de vroomheid van de gelovigen in de gehele Katholieke Kerk wordt vereerd. Door de hulp van haar gebeden, koesteren wij de zekere hoop dat wij gesterkt zullen worden om de zware plichten van ons ambt uit te voeren, en dat u in staat gesteld zult worden om de sublieme deugden, waarvan haar leven het meest volmaakte voorbeeld is, in praktijk te brengen.”

Het jaar daarop werden de bisschoppen ervan in kennis gesteld dat “onze Heilige Vader Pius IX zeer welwillend de wens van het Concilie heeft bevestigd dat de Heilige Maagd, zonder zonde verwekt, heeft uitgekozen als patrones van de Kerk in de Verenigde Staten van Amerika” (Brief van de Heilige Congregatie voor de Geloofsverkondiging). Dit patronaat werd het hoogtepunt van de plaats die Maria reeds had in het leven van de Amerika’s en het begin van een nieuw hoofdstuk in haar intieme relatie met de nieuwe republiek als haar speciale patrones.

De Onbevlekte Ontvangenis
Het verzoek van de bisschoppen van de Verenigde Staten liep vooruit op de proclamatie van het dogma van de Onbevlekte Ontvangenis, die in 1854 zou plaatsvinden. Hoewel de in dat jaar verkondigde waarheid reeds lang door de Kerk werd gehuldigd, was zij nog niet onfeilbaar verkondigd. Paus Pius IX (1846 -1878) deed die plechtige proclamatie, door te leren dat: “De allerheiligste Maagd Maria was, vanaf het eerste moment van haar ontvangenis, door een bijzondere genade en voorrecht van de almachtige God en krachtens de verdiensten van Jezus Christus, Verlosser van het menselijk geslacht, gevrijwaard gebleven van alle smet van erfzonde” (Ineffabilis Deus).

Het is goed voor ons om deze leer op dit moment te herzien, omdat er soms enige verwarring bestaat over wat dit mysterie nu precies inhoudt. Wij spreken hier niet over de Menswording, dat is het mysterie waarin de eeuwige Zoon van God Vlees werd in de schoot van de Heilige Maagd Maria door de werking van de Heilige Geest, noch spreken wij over de maagdelijke geboorte waardoor Maria’s maagdelijkheid intact bleef, ook al had zij het Woord in haar schoot verwekt.

Het mysterie van de onbevlekte ontvangenis verwijst naar de ontvangenis van Maria in de schoot van haar moeder, die volgens de overlevering de heilige Anna was. Deze ontvangenis, die plaats vond als gevolg van normale betrekkingen tussen de heilige Anna en haar man, die wij kennen als de heilige Joachim, bracht niet met zich mee dat de zonde van Adam en Eva, de erfzonde, werd overgedragen op het kind dat door Joachim en Anne werd verwekt. Het is deze vrijwaring van de erfzonde in de ziel van Maria bij haar ontvangenis, die wij de Onbevlekte Ontvangenis noemen. De Kerk zegt ons, dat dit niet buiten Christus om geschiedde, noch op grond van de verdiensten van Maria zelf, maar krachtens de voorziene verdiensten die Jezus Christus door zijn dood en verrijzenis zou verwerven. God zag van alle eeuwigheid af dat het zeer passend zou zijn dat de schoot die het Vleesgeworden Woord zou bevatten, nooit door de smet van de zonde zou worden aangeraakt.

De Dogmatische Constitutie over de Kerk van het Tweede Vaticaans Concilie leert over dit mysterie: “Vanaf het eerste ogenblik van haar ontvangenis verrijkt met de luister van een volstrekt unieke heiligheid, wordt de maagd van Nazareth door de engel die haar aankondigt, op een spanneïn bevel begroet als ‘vol van genade’ (Lucas 1,28), en aan de hemelse boodschapper antwoordt zij: Zie, de dienstmaagd des Heren, mij geschiede naar uw woord’ (Lucas 1,38)” (Lumen Gentium, 56).

Akte van Toewijding van Paus Johannes Paulus II
Tijdens zijn eerste pastorale bezoek aan de Verenigde Staten in 1979, dat een bezoek aan Philadelphia omvatte, stelde Paus Johannes Paulus II een Acte van Toewijding aan de Heilige Maagd op, die hij op 7 oktober reciteerde in de Basiliek van het Nationale Heiligdom van de Onbevlekte Ontvangenis in Washington, D.We kunnen ons zijn slotwoorden bij die gelegenheid eigen maken, nu we opnieuw het grote feest van de Patrones van ons land vieren: “De bisschoppen van de Kerk van de Verenigde Staten hebben u in het mysterie van uw Onbevlekte Ontvangenis gekozen tot patrones van het Volk van God in dit land. Moge de hoop die in dit mysterie besloten ligt, zegevieren over de zonde en moge zij gedeeld worden onder alle zonen en dochters van Amerika en in de gehele menselijke familie. In een tijd waarin de strijd tussen goed en kwaad, tussen de vorst der duisternis en de Vader van het licht en van de evangelische liefde steeds groter wordt, moge het licht van uw Onbevlekte Ontvangenis aan allen de weg van genade en verlossing wijzen. Amen.”

4 december 2008