Podczas obecnej pandemii choroby koronawirusowej 2019 (COVID-19) pojawiło się kilka pytań związanych z postępowaniem z kobietami w ciąży. Ryzyko związane z COVID-19 dla kobiet w ciąży może być znacznie niższe niż w przypadku poprzedniej epidemii SARS. Współczynnik śmiertelności (CFR) u kobiet w ciąży podczas epidemii SARS i MERS wynosił odpowiednio 15% i 27%1, 2, podczas gdy COVID-19 wydaje się mieć łagodniejszą historię naturalną2. Dostępne dane dotyczące COVID-19 są ograniczone, dlatego też obecnie wyniki matczyne mogą być niedoszacowane.

Publikowane obserwacje u pacjentek nie będących w ciąży wykazały, że niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, mogą powodować progresję choroby płuc. Zależność tę zaobserwowano również w bakteryjnych zakażeniach płuc. Dane doświadczalne sugerują, że NLPZ zmieniają funkcję neutrofilów i opóźniają usuwanie bakterii i ustępowanie zapalenia3, 4. Dane obserwacyjne wskazują na związek między ekspozycją na NLPZ a występowaniem powikłań opłucnowych (odma opłucnowa, wykrztuszenie i ropień). Podobne obserwacje poczyniono również w niewielkiej grupie młodych ludzi przyjmujących ibuprofen z powodu objawów COVID-193, 4. W związku z tym francuscy urzędnicy służby zdrowia wydali komunikat o zachowaniu ostrożności w stosowaniu NLPZ, w tym aspiryny. Zapoczątkowało to międzynarodową debatę wśród pracowników służby zdrowia na temat stosowania NLPZ, głównie ibuprofenu, u pacjentów z COVID-195. Hiszpańskie Ministerstwo Zdrowia stwierdziło, że nie ma dowodów na to, że ibuprofen (lub inne NLPZ) może pogorszyć zakażenie SARS-CoV-2. Stwierdziło ono jednak, że ibuprofen może maskować objawy zakażenia, opóźniając tym samym diagnozę6. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists w Wielkiej Brytanii zaleca paracetamol w przypadku objawów COVID-197.

Jest więc powód do niepokoju o samopoczucie kobiet w ciąży przyjmujących aspirynę w profilaktyce stanu przedrzucawkowego i ograniczenia wzrostu płodu. Debata mogła spowodować niezrozumienie zarówno wśród pracowników służby zdrowia, jak i kobiet w ciąży, co doprowadziło do wycofania profilaktycznej terapii aspiryną w małej dawce. Obecnie nie ma dostępnych danych dotyczących związku między ryzykiem progresji COVID-19 a przyjmowaniem małych dawek aspiryny.

Stan przedrzucawkowy dotyczy 2-8% ciąż na świecie i jest jedną z głównych przyczyn zgonów matek oraz śmiertelności i zachorowalności okołoporodowej8. Obecnie na świecie jest ponad 350 536 aktywnych przypadków COVID-19 i liczba ta rośnie z każdym dniem9. Z drugiej strony, istnieje mniej niż 100 opublikowanych przypadków COVID-19 u kobiet w ciąży. Na podstawie tych serii przypadków i doniesień wydaje się, że historia naturalna zakażenia SARS-CoV-2 wśród kobiet w ciąży nie różni się od tej u nieciężarnych dorosłych. Raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z Chin stwierdza, że tylko 1% opisanych przypadków u kobiet w ciąży było krytycznych, a 8% ciężkich10. W momencie pisania tego raportu nie odnotowano zgonów matek związanych z zakażeniem SARS-CoV-2. Żaden z przypadków COVID-19 u kobiet w ciąży w serii Schwartza nie był ciężki11.

Dowiedziono, że aspiryna w małej dawce jest skutecznym schematem zapobiegania powikłaniom łożyskowym w czasie ciąży, w tym stanowi przedrzucawkowemu i ograniczeniu wzrostu płodu. Przyjmowanie małych dawek aspiryny w czasie ciąży nie jest związane ze zwiększonym ryzykiem wad wrodzonych, krwawień lub przedwczesnego zamknięcia przewodu tętniczego8. Zalecana dawka 150 mg aspiryny na dobę w profilaktyce stanu przedrzucawkowego została ustalona na podstawie wyników badania ASPRE. W badaniu tym przedwczesny stan przedrzucawkowy wystąpił u 1,6% kobiet w grupie otrzymującej małą dawkę aspiryny w porównaniu z 4,3% w grupie placebo (iloraz szans, 0,38; 95% CI, 0,20-0,74; P = 0,004)8.

WHO opublikowała oficjalne oświadczenie zalecające, aby nie unikać stosowania ibuprofenu w oparciu o obecnie dostępne dane12. Według naszej wiedzy istnieją ograniczone dane sugerujące, że istnieje związek między profilaktycznym stosowaniem aspiryny w małych dawkach a zwiększonym ryzykiem progresji zakażenia SARS-CoV-2.

W naszej opinii w czasie pandemii COVID-19 nadal niezbędne jest prowadzenie badań przesiewowych w kierunku powikłań łożyskowych w pierwszym trymestrze ciąży oraz przepisywanie aspiryny w małej dawce u kobiet, u których stwierdzono wysokie ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego i ograniczenia wzrostu płodu. W oparciu o aktualną wiedzę na temat sytuacji epidemiologicznej korzyści wynikające z zapobiegania powikłaniom łożyskowym przewyższają potencjalne ryzyko niekorzystnych następstw związanych ze stosowaniem aspiryny w małej dawce u pacjentek z zakażeniem SARS-CoV-2.