Nie jest tajemnicą, że wylesianie w Afryce jest rosnącym problemem o znaczącym wpływie na systemy naturalne i populacje ludzkie. Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych (UNEP) szacuje, że Afryka traci ponad 4 miliony hektarów (9,9 miliona akrów) lasów każdego roku – dwa razy więcej niż wynosi średnia światowa stopa wylesiania. Wylesianie na taką skalę ma poważne reperkusje, w tym powszechną suszę, pustynnienie, wymieranie populacji zwierząt i ostatecznie utratę życia przez ludzi.
Lasy, klimat i zdrowie
Znaczącym czynnikiem napędzającym wylesianie w Afryce jest wykorzystywanie drzew do produkcji drewna opałowego i węgla drzewnego. Szacuje się, że w Afryce Subsaharyjskiej, 70 procent ludzi gotuje swoje posiłki nad ogniem z drewna. Tak więc najbiedniejsi wycinają drzewa na paliwo do gotowania, podczas gdy ci nieco mniej biedni kupują węgiel drzewny wytwarzany z drewna pochodzącego z tych samych lasów. Centrum Międzynarodowych Badań Leśnictwa (CIFOR) donosi, że w południowej Afryce nawet drzewa, które mogą być używane do rzeźbienia, takie jak heban i palisander, są wycinane i przerabiane na węgiel drzewny, tak duże jest zapotrzebowanie na paliwo z biomasy w tym obszarze.
Spalanie drewna w ten sposób nie tylko powoduje problemy związane z wylesianiem – istnieją również szersze problemy związane z klimatem i zdrowiem. Przewiduje się, że spalanie paliwa drzewnego przez afrykańskie gospodarstwa domowe uwolni do atmosfery równowartość 6,7 miliarda ton gazów cieplarnianych do 2050 roku. Według danych The International Network for Bamboo and Rattan (INBAR), spalanie drewna opałowego pochłania co roku życie około 2 milionów ludzi, głównie kobiet i dzieci, które wdychają dym.
Rozwiązanie: Bambus
W odpowiedzi na problemy stwarzane przez spalanie drewna na opał i produkcję węgla drzewnego, kilka narodów afrykańskich i organów międzynarodowych poszukuje odpowiednich rozwiązań, które mogą być szeroko stosowane. Jednym z rozwiązań, które jest bardzo obiecujące, jest wykorzystanie węgla z bambusa jako bioenergii. W Ghanie realizowana jest pierwsza faza projektu na dużą skalę, w ramach którego węgiel z bambusa będzie powszechnie produkowany i wykorzystywany zamiast tradycyjnego paliwa drzewnego.
Projekt jest finansowany przez Unię Europejską i INBAR i stanowi partnerstwo między instytutami krajowymi i programami uniwersyteckimi. Do tej pory na obszarze objętym programem powstało 300 mikroprzedsiębiorstw, w których ponad 2000 plantatorów uprawia bambus i produkuje węgiel drzewny. Oczekuje się, że około 7000 lokalnych gospodarstw domowych o niskich dochodach będzie używać węgla bambusowego jako paliwa do gotowania do końca roku realizacji projektu w 2014 roku.
Dlaczego bambus?
Bambus jest idealnym gatunkiem do wykorzystania jako źródło bioenergii. Jest to jedna z najszybciej rosnących roślin na naszej planecie, której plony można zbierać już po trzech latach. Bambus rośnie naturalnie w całej Afryce (około 4 procent pokrywy leśnej to bambus), więc warunki są już idealne do uprawy tej rośliny jako rośliny uprawnej. Cała roślina bambusa może być wykorzystana do produkcji węgla drzewnego, dzięki czemu ilość odpadów jest ograniczona, a wysoka wartość opałowa sprawia, że jest to wydajne paliwo. Węgiel drzewny z bambusa pali się dłużej i wytwarza mniej dymu i zanieczyszczeń powietrza niż „naturalny” węgiel drzewny.
Produkcja węgla drzewnego z bambusa nie wymaga żadnej nowej technologii i może być wytwarzana poprzez kontrolowane spalanie w standardowych piecach na węgiel drzewny. Oprócz węgla drzewnego, bambus oferuje wiele nowych możliwości generowania dochodów i może być przetwarzany na szeroką gamę produktów drewnianych, takich jak deski podłogowe i meble.
Korzyści
Istnieją wyraźne korzyści z wykorzystania bambusa jako źródła bioenergii. Oprócz zmniejszenia poziomu wylesiania spowodowanego wycinką drzew na opał, inicjatywa ta nie ma na celu radykalnej zmiany sposobu życia beneficjentów, ale raczej sprawia, że ich obecna działalność jest bardziej zrównoważona.
Zachęcanie do takiej „zmiany w bok” w sposobie życia społeczności zależnych od lasów leży u podstaw pracy, jaką ITF wykonuje w Afryce. Wiele projektów ITF koncentruje się wokół uprawy i wykorzystania drzew, które mogą być zbierane jako zrównoważona alternatywa dla wykorzystania drzew leśnych. Projekty te nie tylko ograniczają wylesianie, ale także zapewniają nowe źródła dochodu dla beneficjentów.
Możesz dowiedzieć się więcej o naszych projektach w Afryce lub zaangażować się w naszą pracę na całym świecie, przekazując darowiznę, angażując swoich przyjaciół, rodzinę lub kolegów lub zostając wolontariuszem.