- Tłumaczenie zamieszczone 14 grudnia 2014 9:02 GMT
- Written by Juan Arellano Translated by Marianna Breytman
-
Read this post in Français, Ελληνικά, русский, English, 日本語, Español
Panorama Manili. Photo by joiz on Flickr, used under the Creative Commons license Attribution-NoDerivs 2.0 Generic (CC BY-ND 2.0).
Filipiny, południowo-wschodni azjatycki archipelag ponad 7000 wysp, jest podobnie jak kraje Ameryki Łacińskiej byłą kolonią w Imperium Hiszpańskim. Filipiny były pod panowaniem hiszpańskim przez trzy wieki, w rzeczywistości należały do Królestwa Nowej Hiszpanii. W tym czasie, dominującym językiem rządu kolonialnego na wyspach był hiszpański, tylko być zastąpione przez angielski, po wojnie hiszpańsko-amerykańskiej, kiedy Hiszpania oddała kontrolę nad wyspami do Stanów Zjednoczonych za 20 milionów dolarów.
Przez cały XX wiek, użycie hiszpańskiego spadła, zwłaszcza po zniszczeniu hiszpańskiej twierdzy w bitwie o Manili. Późniejsza modernizacja kraju i II wojna światowa sprawiły, że język angielski stał się najbardziej powszechnym językiem w kraju.
W 1946 roku Filipiny uzyskały niepodległość od Stanów Zjednoczonych, ale zachowały angielski jako jeden z dwóch języków urzędowych, filipiński był drugim. Obecnie Filipińczycy mają angielski lub jeden z lokalnych języków jako swój język ojczysty. Szacuje się, że mniej niż 1% obecnej populacji Filipińczyków mówi po hiszpańsku.
W 2008 roku, Gaspar Canela napisał w blogu Reino de Siam, że stan języka hiszpańskiego na Filipinach był w rzeczywistości znacznie gorszy, ponieważ, jego zdaniem, Hiszpanom nigdy nie udało się zastąpić lokalnych języków:
Intramuros. Image by shankar s. on Flickr, used under the Creative Commons license Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0).
Muchos filipinos, los menos estudiados, hasta desconocen que estuvieron sometidos a un reino ibérico durante más de tres siglos. Los estadounidenses, tras expulsar a los españoles, trajeron a Filipinas barcos repletos de profesores de inglés. Tuvieron más éxito que los españoles en extender el uso de su idioma, pero tampoco todos en las islas dominan hoy día la lengua de Shakespeare.
Many Filipinos do nawet nie przyznają, że byli poddanymi iberyjskiego królestwa przez ponad trzy wieki. Amerykanie, po wypędzeniu Hiszpanów, przywieźli na Filipiny statki pełne anglojęzycznych profesorów. Odnieśli oni większy sukces niż Hiszpanie w upowszechnieniu używania ich języka, ale i tak nie wszędzie na wyspach króluje język Szekspira.
Niemniej jednak hiszpański nie zniknął ze wszystkiego. Ślady języka hiszpańskiego są obecne w nazwiskach wielu Filipińczyków, w nazwach miast i miejsc historycznych, a także na ulicach i placach kraju. Co więcej, klasyczna literatura filipińska była pisana w całości po hiszpańsku, nawet przez większą część XX wieku. Wśród wielu dzieł klasycznej hiszpańskiej literatury filipińskiej jest Noli me tangere, autorstwa pisarza José Rizala, który, jak twierdzą naukowcy, odegrał znaczącą rolę w konsolidacji filipińskiego nacjonalizmu.
Rizal, obecnie uważany za bohatera narodowego Filipin, został stracony 30 grudnia 1896 r. pod zarzutem buntu przez władze hiszpańskie. W noc poprzedzającą egzekucję napisał wiersz zatytułowany „Moje ostatnie pożegnanie”, w którym opisuje swoją miłość do Filipin. Użytkownik YouTube Hispanic Filipino zamieścił film, na którym recytuje ten wiersz:
Ale czy hiszpański jest martwym językiem na Filipinach? Raczej nie. Hiszpański pozostaje silnie zakorzeniony na wyspach, nawet jeśli na początku trudno to zauważyć. Guillermo Gomez Rivera, dyrektor manilskiego tygodnika Nueva Era, jest optymistą co do przyszłości tego języka na Filipinach i dzieli się swoją opinią na blogu internetowym Filipinas Única, gdzie stwierdza, że hiszpański jest bardzo łatwy dla każdego Filipińczyka, który mówi w językach Tagalog, Visayan i Ilokano:
El español es bien fácil para cualquier filipino que hable tagalo, bisaya, bicolano e ilocano porque en estas lenguas indígenas están incrustadas miles de hispanismos. En estos idiomas indígenas todas las prendas que se llevan en el cuerpo se llaman en español: sombrero, camiseta, cinturón Todos los muebles y enseres que se encuentran dentro del hogar se llaman en español: cocina, cuarto, sala Todo lo que es infraestructura de urbanización se llama en español: esquinita, avenida, plaza…
Hiszpański jest bardzo łatwy dla każdego Filipińczyka, który mówi w języku Tagalog, Visayan, i Ilokano, ponieważ tysiące hispanizmów są osadzone w tych rdzennych językach. W tych rdzennych językach, wszystkie artykuły odzieżowe są określane po hiszpańsku: sombrero (kapelusz), camiseta (koszula), cinturón (pasek) Wszystkie meble i urządzenia, które znajdują się w domu są określane po hiszpańsku: cocina (kuchnia), cuarto (pokój), sala (salon) Cała infrastruktura urbanizacyjna jest określana po hiszpańsku: esquinita (róg), avenida (aleja), plaza (plac)…
Internauta Neptuno Azul demonstruje tę zasadę za pomocą poezji Eloidoro Ballesterosa, pisanej w Chavacano, języku kreolskim wywodzącym się z hiszpańskiego i różnych języków lokalnych:
Ostatnio pojawiły się oznaki, że zainteresowanie językiem hiszpańskim może wzrosnąć, dzięki wysiłkom Instytutu Cervantesa i innych instytucji hiszpańskich i filipińskich, jak również ludzi, którzy chcą uratować dziedzictwo języka filipińskiego. Grupy te otrzymały nawet oficjalne wsparcie od byłego rządu prezydent Glorii Macapagal-Arroyo, który rozpoczął częściowe przywrócenie języka hiszpańskiego w szkolnictwie średnim w 2009 roku. Poza szkołami, zainteresowanie społeczności biznesowej językiem hiszpańskim również wzrasta.
Jedną z użytecznych demonstracji hiszpańskiego jako żywego języka na Filipinach jest ten film na YouTube, zatytułowany „Nauczanie hiszpańskiego na Filipinach”, gdzie kilku filipińskich studentów pokazuje, czego nauczyli się w szkole.
.