De Arthurlegende vertelt de verhalen van Arthur Pendragon, een fictieve Britse koning die de heerser was van de ridders van de Ronde Tafel. Niemand weet precies waar de legenden vandaan komen en of Arthur gebaseerd was op een echte koning. Maar de verhalen zijn eeuwenlang deel blijven uitmaken van de westerse literatuur. En tot op de dag van vandaag worden deze legenden naverteld en opnieuw verzonnen.

In de verhalen van Koning Arthur komen veel personages voor, waarvan de namen soms van tekst tot tekst verschillen. Je hebt waarschijnlijk wel van veel van hen gehoord, zelfs als je niet bekend bent met alle verhalen. Zo ken je waarschijnlijk Koning Arthur zelf, de tovenaar Merlijn, Koningin Guinevere, en de ridder Lancelot. Maar er zijn nog veel meer personages uit de legenden die het overwegen waard zijn. Hier, in willekeurige volgorde, acht van de meest interessante personages uit de Arthurlegende.

Disclaimer: De oorsprong van de Arthurlegende wordt helaas voornamelijk verteld vanuit een blank mannelijk perspectief. Ook zullen er spoilers van de legende volgen. Maar Koning Arthur bestaat al sinds de middeleeuwen, dus je hebt je hele leven de tijd gehad om erover te lezen. Als je nog niet weet wat er gebeurd is, is het tijd om daar achter te komen!

Morgan Le Fay

De feeën tovenares verscheen voor het eerst in Geoffrey of Monmouth’s Vita Merlini als de heerseres van Avalon, het eiland waar Arthur heen ging om genezen te worden. In latere teksten werd de relatie tussen Morgan Le Fay en Arthur ingewikkelder. Soms was ze zijn halfzuster of nicht. Soms was Morgan de minnares van Arthur. Bovendien werd het karakter van Morgan Le Fay in latere teksten steeds minder een genezeres en steeds meer een antagonistische figuur voor Arthur. Misschien is de minachting voor het personage deels te wijten aan Morgan’s connecties met het heidendom en vrouwelijke seksualiteit, die in op het christendom gebaseerde legendes gedemoniseerd zouden kunnen worden.

Meer hedendaagse teksten hebben de mysterieuze Morgan Le Fay als onderwerp genomen, waarbij ze soms als goed, soms als kwaad, en soms ergens daartussenin wordt afgeschilderd. De dualiteit van dit personage is een deel van wat haar zo interessant maakt. En ik moet zeggen dat haar vermogen om magie te bedrijven ook erg cool is.

Sir Galahad

Galahad is de legendarische ridder die het meest bekend is om zijn succes in het bereiken van het visioen van God via de Heilige Graal. Hij is ook de zoon van Lancelot. In Thomas Malory’s Le Mort d’Arthur krijgt Koning Pelles van Corbenic magische voorkennis die hem vertelt dat zijn dochter Elaine een kind zal krijgen met Lancelot, en dat kind zal opgroeien tot de edelste ridder, door God uitverkoren om de Heilige Graal te ontdekken.

In veel teksten wordt Galahad’s succes in het vinden van de Heilige Graal direct in verband gebracht met zijn zuiverheid, wat is geïnterpreteerd als zijn kuisheid. Als ridder en als zoeker naar de Heilige Graal overtreft Galahad zijn vader Lancelot omdat hij een zondeloos leven heeft geleid. In vergelijking met Galahad’s zuiverheid is Lancelot berucht om zijn buitenechtelijke affaires. Galahad’s maagdelijkheid is zo’n groot deel van zijn verhaal geworden dat het zelfs een grap is geworden. In Monty Python and the Holy Grail wordt Galahad verleid door een kasteel vol nonnen.

Sir Percival

Maar wacht…wie is de echte held van de Heilige Graal? Is het Sir Galahad of Sir Percival? Dit personage werd voor het eerst beroemd in Perceval, het Verhaal van de Graal, een 12e eeuwse romance van de Franse auteur Chrétien de Troyes. In dit verhaal ziet Percival voor het eerst de Graal zonder te beseffen wat het is. Hij ontmoet de Visserskoning, maar realiseert zich niet dat de koning de bewaarder van de Heilige Graal is. Zo slaagt Percival er niet in de vraag te stellen die de koning zou kunnen genezen. Later, nadat Percival zich zijn fout realiseert, zweert hij de Graal opnieuw te vinden.

In latere teksten wordt Percival een van de twee ridders die Galahad vergezelt op zijn zoektocht naar de Heilige Graal.

Ook van belang voor jullie Ready Player One fans, Sir Percival is de inspiratie voor de avatar van de hoofdpersoon Wade Watts in de OASIS, Parzival.

The Lady of the Lake

Het is duidelijk dat Morgan Le Fay niet de enige magische vrouw op deze lijst kon zijn. We moeten het hebben over de Vrouwe van het Meer. De Vrouwe van het Meer, ook bekend als Viviane of Nimuë, is een integraal onderdeel van de Arthuriaanse legende. Je zult zien dat ze een vinger in de pap heeft bij elke belangrijke verhaallijn. Merlijn is een machtige tovenaar, zeker, maar misschien heeft de Vrouwe van het Meer echt de touwtjes in handen.

Laten we het eens uit de doeken doen, zullen we? Volgens de legende woont de Vrouwe van het Meer in een kasteel onder het meer dat het magische eiland Avalon omringt (vandaar haar naam). Zij is verantwoordelijk voor het schenken aan Arthur van zijn legendarische zwaard Excalibur. Later brengt ze Arthur naar Avalon om hem te genezen als hij bijna dood is. Ze voedt ook Lancelot op na de dood van zijn vader, en het is deze opvoeding die Lancelot de achternaam “du Lac” (of “van het meer”) bezorgt.

En hoe zit het met haar relatie tot Merlijn? Wel, velen zeggen dat zij hem magie leerde en dat zij minnaars waren, hoewel de details van die relatie variëren van verhaal tot verhaal. In sommige versies wordt de Vrouwe van het Meer verliefd op Merlijn en sluit ze hem op in een toren, zodat ze hem helemaal voor zichzelf heeft. In andere versies, zoals het gedicht Merlin van Edwin Arlington, wordt Merlijn vrijwillig de gevangene van de Vrouwe van het Meer, en wordt hij verliefd op haar. Zien we hier een patroon van vrouwelijke personages die als moreel dubbelzinnig worden afgeschilderd? Ik denk het wel.

Morgause

Morgause is ook een belangrijk vrouwelijk personage in Arthuriaanse verhalen. Ze is niet te verwarren met Morgan Le Fay, hoewel ze zusters zijn en in sommige versies (vooral film- en televisiebewerkingen) hun verhaallijnen door elkaar worden gehaald. Als we helemaal teruggaan naar het begin van de Arthurlegende, lijkt het er niet op dat Morgause de oorspronkelijke naam van dit personage was. In Geoffrey van Monmouth’s Geschiedenis van de Koningen van Brittannië, wordt ze Anna genoemd. Maar latere versies maakten haar naam mooier, en veel verwarrender. Kom op, doe ons een lol. Morgan en Morgause zijn echt vergelijkbare namen.

Thomas Malory’s Le Morte d’Arthur geeft voor het eerst meer inhoud aan het karakter van Morgause. In deze versie van het verhaal, trouwt Morgause met Koning Lot van Orkney. Zij krijgen samen vier zonen, die allen Arthur gaan dienen als Ridders van de Ronde Tafel.

Hier wordt het interessant. Morgause is zich er blijkbaar niet van bewust dat ze de halfzuster van Koning Arthur is, en ze bezoekt Arthurs slaapkamer waar ze een kind verwekken, Mordred. Koning Lot voedt Mordred op, zonder te weten dat hij niet zijn zoon is. Morgause’s ongelukkige affaires eindigen hier echter niet. Later betrapt een van haar zonen haar op heterdaad met Sir Lamorak, een van Arthurs ridders, en hakt prompt haar hoofd af.

Ik zou graag zeggen dat hedendaagse portretten van Morgause vleiender zijn geweest voor het personage, maar dat is over het algemeen niet het geval geweest. Schrijvers, hier is jullie opening om het verhaal van Morgause op te eisen. #JusticeForMorgause

Mordred

Nu we het toch over Morgause hebben, laten we ons eens in Mordred verdiepen. Vroege afbeeldingen van Mordred tonen het personage als een van Koning Arthur’s ridders geassocieerd met de Slag van Camlann. Geoffrey van Monmouth schilderde Mordred als een verraderlijk personage, maar niet als Arthurs onwettige zoon. Door de literatuur heen is Mordred echter veranderd in de schurkachtige zoon van Arthur en Morgause die graag zijn titel als rechtmatige troonopvolger wil opeisen.

In sommige versies van het verhaal voorspelt Merlijn dat Mordred het einde van Camelot zal bewerkstelligen. Soms is Mordred verliefd op koningin Guinevere en vecht hij met Arthur om de troon en om Guinevere’s hart. Afhankelijk van welke interpretatie je leest, wordt Mordred gedood door Arthur of doodt hij Arthur in de Slag bij Camlann. Soms allebei. Hoewel er veel variaties zijn op het verhaal van Mordred, is hij meestal de slechterik.

Het lot van Mordred als eeuwige schurk werd verder bezegeld door de Italiaanse schrijver Dante Alighieri, die het personage opnam in de Inferno. Mordred is te vinden in de laagste cirkel van de hel, gereserveerd voor verraders.

Sir Gawain

Als je Sir Gawain kent, dan is dat waarschijnlijk uit het 14e eeuwse romantische epische gedicht Sir Gawain and the Green Knight. Gawain was de halfbroer van Mordred en de zoon van Morgause en Koning Lot. Als Mordred alles is wat slecht is, dan is Gawain alles wat goed is. Hij wordt meestal afgeschilderd als zeer loyaal, hoffelijk, vriendelijk, en een meelevende verdediger van vrouwen, vaak aangeduid als “de Ridder van de Meiden.”

In Sir Gawain and the Green Knight verdedigt Gawain Koning Arthur tegen een mysterieuze ridder die de koning uitdaagt voor een spel. De regels van dit spel? Die zijn vreemd. Wie de uitdaging aanneemt, mag de Groene Ridder met zijn eigen bijl slaan. Maar op één voorwaarde: een jaar later moet de uitdager de Groene Ridder vinden en dezelfde klap als tegenprestatie accepteren. Wie zou zo’n uitdaging accepteren? Gawain, dat is wie.

Om te voorkomen dat de koning de uitdaging zelf aanneemt, neemt Gawain de bijl ter hand en onthoofdt (ja, nog een onthoofding) de Groene Ridder. Maar de ridder, die vreemd en magisch is, raapt zijn hoofd op en rijdt weg. Terwijl hij gaat, herinnert hij Gawain eraan dat hij hem over een jaar zal vinden. Dus over een jaar gaat Gawain op een zoektocht die uiteindelijk bewijst dat hij een groot en eerbaar ridder is (natuurlijk).

Elaine van Astolat

Je herinnert je misschien dat ik het eerder over een Elaine had. Degene die een kind heeft met Lancelot? Nou, dit is niet die Elaine. Dat was Elaine van Corbenic. Blijkt dat Elaines links en rechts verliefd werden op Lancelot. Dit is een andere Elaine: Elaine van Astolat. De twee beroemdste versies van Elaine’s verhaal komen uit Sir Thomas Malory’s Le Morte d’Arthur en Alfred Tennyson’s lyrische ballade “The Lady of Shalott.”

Het verhaal gaat als volgt: Elaine verzorgt Lancelot nadat hij gewond is geraakt in een toernooi. Zodra Lancelot zich beter voelt, probeert hij te vertrekken en biedt aan haar te betalen voor haar diensten. Elaine smeekt hem bij haar te blijven, maar hij weigert omdat zijn hart aan Guinevere toebehoort. Tien dagen later sterft Elaine aan een gebroken hart.

De details van het verhaal (haar relatie met Lancelot en hoe ze stierf) verschillen in elke interpretatie, maar het beeld van Elaine’s dode lichaam dat in een boot de rivier af drijft blijft bij veel mensen in het geheugen gegrift. Zozeer zelfs dat Elaine of Astolat vele schilderijen heeft geïnspireerd, waaronder het beroemde schilderij van de prerafaëlitische kunstenaar John William Waterhouse.

De Arthurlegende heeft vele soorten hervertellingen en reimaginings geïnspireerd via literatuur, theater, film en kunst, maar het is belangrijk om te onthouden dat het verhaal meer is dan het verhaal van Arthur, Merlijn, Guinevere, en Lancelot. Dit zijn acht van de meest interessante personages, maar er zijn er natuurlijk veel meer.