Epifanie is de viering van de manifestatie (of materialisatie) van Christus, de zoon van God en zijn goddelijkheid aan de wereld. Het feest viert drie belangrijke gebeurtenissen in het leven van Christus. Ten eerste viert het de komst van de Wijzen. Traditioneel worden op de meeste kerstfeesten drie wijzen afgebeeld (misschien omdat de drie geschenken van goud, wierook en mirre werden gegeven). De Bijbel specificeert echter nooit het aantal Wijzen.

Tijdens de Advent baden we en wachtten we in duisternis op de komst van Christus. Met Kerstmis scheen het Licht van Christus, maar alleen voor hen die rond de beheerder waren verzameld: Jozef, Maria, en de herders. Op Driekoningen schijnt het licht naar mensen van alle naties. De openbaring van Christus aan de koningen in Bethlehem is een symbool van zijn openbaring aan de hele niet-joodse wereld. Driekoningen stelt ons voor de roeping van niet slechts een uitverkoren groep, maar van alle volkeren tot het christendom.

Ten tweede wordt het doopsel van Jezus in de Jordaan gevierd, en ook het wonder op het bruiloftsfeest te Kana. In de Verenigde Staten vieren we de epifanie de tweede zondag na Kerstmis. In andere landen wordt de meer traditionele datum van 6 januari in acht genomen. Paus Franciscus legt uit:

De bestemming van ieder mens wordt gesymboliseerd in deze reis van de Wijzen uit het Oosten: ons leven is een reis, verlicht door de lichten die onze weg verlichten, om de volheid van waarheid en liefde te vinden die wij christenen herkennen in Jezus, het Licht van de Wereld. Net als de Wijzen heeft ieder mens twee grote “boeken”, die de tekens geven om deze pelgrimstocht te leiden: het boek van de schepping en het boek van de heilige Schrift. Wat belangrijk is, is dat we oplettend zijn, alert, en luisteren naar God die tot ons spreekt, die altijd tot ons spreekt. Zoals de psalm zegt met betrekking tot de wet van de Heer: “Uw woord is een lamp voor mijn voeten en een licht op mijn weg” (Ps 119, 105). Door naar het evangelie te luisteren, het te lezen, erover te mediteren en het tot ons geestelijk voedsel te maken, kunnen we vooral de levende Jezus ontmoeten, hem en zijn liefde ervaren.”

Naast het evangelie kunnen we ons ook bezinnen op de diepe en rijke tradities van volkeren over de hele wereld om ons te helpen dit grote feest vollediger te vieren.

England

De viering van de nacht voor Driekoningen (ook wel Driekoningenavond genoemd) staat bekend als Twaalfde Nacht). Het is traditioneel een tijd voor toneelstukken, practical jokes (vergelijkbaar met April Fools’ Day), Twelfth Night Cake, en wassailing.

De boomstronk werd op Kerstdag aangestoken en bleef branden tot de Twaalfde Nacht om het huis geluk te brengen voor het komende jaar. De overblijfselen werden bewaard om de boomstam van het volgende jaar aan te steken en om het huis tegen vuur en bliksem te beschermen. Voor de christenen was de symboliek van het houtblok de noodzaak om de stal warm te houden voor het kindje Jezus. Tegenwoordig worden rond de kersttijd chocoladecakejes in de vorm van een boomstronk gegeten.

De Twaalfde Nacht-taart is een rijke en dichte vruchtencake waarin een boon zat. Als je de boon te pakken kreeg, was je koning of koningin van de boon en moest iedereen doen wat de koning of koningin hem opdroeg. Andere voorwerpen die in de taart verstopt zaten, waren een kruidnagel (voor de schurk) en een takje (voor de dwaas).
Wassailen is een manier om goede wensen door te geven aan familie en vrienden. Wassail is een bierdrank op smaak gebracht met specerijen en honing. Wassail dankt zijn naam aan de Oud-Engelse term “waes hael” dat “wees goed” betekent.

Een van de meest populaire Wassailing Carols is:

“Here we come a-wassailing Among the leaves so green, Here we come a-wassailing, So fair to be seen: Liefde en vreugde komen tot u, En tot u uw wassail ook, En God zegene u en zendt u, Een gelukkig nieuwjaar, En God zendt u, Een gelukkig nieuwjaar.”

2. Frankrijk

In Frankrijk was Driekoningen vroeger een feestdag met banketten en feestelijkheden. Aangezien de Fransen nu proberen bij te komen van de overdaad aan eten en feesten van Kerstmis en Nieuwjaar, wordt er momenteel minder gefeest. Het is echter nog steeds gebruikelijk om de koningstaart te eten, die Galette des Rois wordt genoemd. Het is een bladerdeeggebakje dat gevuld is met amandel- en suikerpasta. In de koningstaart wordt een porseleinen boontje of beeldje gestoken. De persoon die de boon vindt, draagt gewoonlijk een papieren kroon van goud.

De traditie van het eten van koningsgebak gaat terug tot de Middeleeuwen. Op Driekoningen werd in de kerk een grote collecte gehouden. De parochianen die met de collecte belast waren, kregen een galette die in gelijke porties onder hen werd verdeeld. Uiteindelijk verspreidde de traditie zich en deelde elk huishouden een taart uit om te delen met alle gezinsleden en bedienden. Het eerste stuk werd gereserveerd voor de eerste arme die aan de deur klopte. Dit stuk stond bekend als het stuk van de Goede Heer.”

3. Duitsland

Groepen jongeren, Sternsinger (ook wel Sterzangers genoemd) genoemd, gaan van deur tot deur verkleed als de drie Wijzen, plus de leider die een ster draagt. Deze zangers krijgen lekkernijen aangeboden bij de huizen die ze bezoeken, maar ze vragen ook om donaties voor goede doelen. De jongeren voeren dan de traditionele huiszegening uit door met krijt het jaartal boven de deuropening te markeren. Dit beschermt de bewoners tegen het kwaad in het komende jaar. Zij schrijven 20 + C + M + B + 16 (het jaartal omringt de traditionele namen van de wijzen, Caspar, Melchior, en Balthazar). Anderen beweren dat de CMB staat voor “Christus Mansionem Benedicat” (Christus zegene dit huis). Hoe dan ook, het is een mooie traditie om te gebruiken om het huis te zegenen. Het boek “Catholic Household Blessings and Prayers”, uitgegeven door de Conferentie van Katholieke Bisschoppen van de Verenigde Staten, bevat de zegening en een korte gebedsdienst die u voor uw huis kunt gebruiken als u deze praktijk wilt naleven.

Tot slot eten de Duitsers een gouden banketbakkersring gevuld met sinaasappel en specerijen die goud, wierook en mirre voorstellen voor een driekoningenkoek. Degene die het stuk met het sieraad ontvangt, wordt koning of koningin voor die dag. Ook is het traditie om kerstbomen te versieren met koekjes en andere zoetigheden. Op Driekoningen worden de kerstbomen door kinderen (en hongerige volwassenen) van hun koekjes en snoepjes geplunderd.

4. Ierland

Ieren beschrijven Driekoningen als “Little Christmas” of “Women’s Christmas”. Na het koken en het werk van de kerstvakantie, rustten de vrouwen traditioneel uit en vierden zij feest voor zichzelf op het feest van Driekoningen. Vrouwen kwamen op Driekoningen bijeen voor een high tea met wijn ter ere van het Wonder op de Bruiloft van Kana. Er werd een speciale taart gemaakt en voor elk gezinslid werd een kaars aangestoken en in de taart geplaatst. Als elke kaars uit zou gaan, zou dat de volgorde van de dood van elk familielid symboliseren.

5. Filippijnen

In de Filippijnen is het de gewoonte dat kinderen op de vooravond van Driekoningen hun schoenen buiten zetten om snoep en geld te ontvangen van de Drie Koningen, vergelijkbaar met wat Europese kinderen doen voor Sinterklaas op zijn feestdag. In sommige steden zijn er optochten van drie mannen, gekleed in koninklijke gewaden, die te paard snoep en geschenken aan de kinderen geven.

6. Polen

In Polen wordt de avond van Driekoningen szczodry wieczor genoemd, wat een overvloedige of overvloedige avond betekent. Op het feest neemt het gezin gezegend krijt, folie en wierook mee en markeert het huis met de initialen van de drie wijzen, samen met het jaartal.
In meer dan 90 steden worden ook processies gehouden voor Driekoningen, een religieuze feestdag. Deze staan ook bekend als de Drie Wijzen-processie.

7. Puerto Rico

In Puerto Rico vieren ze Los Reyes of Drie Koningen. Op 5 januari snijden de kinderen gras of groen en stoppen dat in een doos onder hun bed. Dit is gras voor de kamelen om te eten. Hun verlanglijstje wordt bovenop het gras gelegd. De Reyes komen alleen op bezoek als de kinderen het hele jaar braaf zijn en als ze slapen als de koningen komen. Ergens in de nacht arriveren de Reyes en laten ze stilletjes hun cadeautjes achter voor de kinderen, terwijl de kamelen genieten van hun snack van gras. Als de kinderen wakker worden, hebben ze speelgoed en andere cadeautjes in de dozen in plaats van gras. Het is een dag vol feest. Bovendien genieten vrienden en familieleden later op de dag van een feestmaaltijd.

8. Rusland

In Rusland is het feest van Driekoningen gewijd aan de doop van Christus in de Jordaan door Johannes de Doper. De rite van de Grote Zegening van het Water, ook bekend als “de Grote Heiliging van het Water”, wordt op de dag of de avond ervoor uitgevoerd. Een priester leidt een processie vaak naar de doopvont, maar van oudsher gingen de aanbidders naar een nabijgelegen meer of rivier. In dorpen gaan de deelnemers nog steeds naar een meer of rivier in de buurt. In steden plaatst men houten kuipen gevuld met water in tempels. Opgemerkt moet worden dat het water in januari ijskoud is! Ondanks het oncomfortabele water is het vandaag de dag nog steeds erg populair onder de Russen, en men gelooft dat de beste manier om gezonder te worden in lichaam en geest is om direct na de feestelijke eredienst in het water te baden.

Historische documenten geven aan dat de zegening van het water aan de hoven van de Moskouse tsaren al vóór 1525 plaatsvond. Van oudsher was de zegening van de waterprocessie de prachtigste van de jaarlijkse plechtigheden aan het hof van de tsaar, alleen te vergelijken met bijzondere gebeurtenissen als koninklijke kroningen en huwelijken. Na een liturgie in de kathedraal trok de processie onder leiding van de tsaar en de patriarch (het hoofd van de Russische kerk) van Moskou, vergezeld van hooggeplaatste aristocraten en kerklieden, naar de bevroren rivier de Moskou.

Over een gat in het ijs werd een kleine gazebo, Iordan’ genaamd (ter herinnering aan Jezus’ doop in de Jordaan), geplaatst en versierd met heilige iconen, waaronder de vier evangelieschrijvers.

De patriarch dompelde een kruis in het water van de rivier en besprenkelde de aanwezigen met het heilige water. Na het ritueel konden de mensen van het heilige water genieten. Het heilige water zou dan worden teruggebracht om te worden gebruikt om het paleis van de tsaar te zegenen. Soortgelijke gebeurtenissen zouden op kleinere schaal plaatsvinden in de parochies in het hele land. (Bushkovitch, Paul (1992), Religion and Society in Russia: The Sixteenth and Seventeenth Centuries, Oxford University Press, p. 42)

Zoals u ziet, wordt Driekoningen over de hele wereld gevierd met verschillende vormen. Paus Franciscus herinnert ons eraan:

Als wij denken aan Jezus’ openbaring aan de mensheid in het gezicht van een Kind, mogen wij de Wijzen aan onze zijde voelen, als wijze metgezellen op onze weg. Hun voorbeeld helpt ons om onze blik op de ster te richten en de grote verlangens van ons hart te volgen. Zij leren ons geen genoegen te nemen met een middelmatig leven, met “op veilig spelen”, maar ons altijd te laten aantrekken door wat goed, waar en mooi is… door God, die dit alles is, en nog zoveel meer! En zij leren ons om ons niet te laten misleiden door uiterlijkheden, door wat de wereld als groot, wijs en machtig beschouwt. We moeten het daar niet bij laten. Het is noodzakelijk het geloof te bewaken. Vandaag is dit van vitaal belang: het geloof bewaren. We moeten verder gaan, voorbij de duisternis, voorbij de stemmen die alarm slaan, voorbij de wereldsheid, voorbij zoveel vormen van moderniteit die er vandaag de dag zijn. We moeten op weg gaan naar Bethlehem, waar, in de eenvoud van een woning aan de rand van de stad, naast een moeder en een vader vol liefde en geloof, de Zon uit de hemel straalt, de Koning van het heelal. Mogen wij, naar het voorbeeld van de Wijzen, met onze kleine lichtjes het Licht zoeken en het geloof bewaren.”