Het begon onschuldig genoeg: af en toe een sms’je van een vriendin die klaagde over haar plotselinge puistje; een collega die klaagde over het steeds terugkerende puistje op haar kin. Maar toen verspreidde het zich. Een voor een, toen mijn vrienden halverwege de twintig werden, keerde hun huid zich tegen hen. Vijfentwintigste verjaardagsfeestjes veranderden in emotionele debatten over de behandeling van puistjes, terwijl vrienden die in hun tienerjaren een gave huid hadden, me nu foto’s stuurden van hun acne in het gezicht. Het voelde als een vreemde epidemie uit een slechte horrorfilm – een waaraan ik op wonderbaarlijke wijze ontsnapt was. En toen, een jaar geleden, kwam het ook voor mij.
Aan het begin van 2017, om absoluut nul reden, werd mijn huid een razende, onbegrijpelijke, geestverwoestende klootzak. Tot op dat moment waren mijn grootste gezichtszorgen de kleine, sierlijke kleine puistjes die ik af en toe rond mijn menstruatie kreeg. Maar van de ene dag op de andere werd ik aangevallen door pijnlijke, onderhuidse cystische puistjes aan de ene kant van mijn kin, die maanden nodig hadden om te genezen.
Opeens had ik acne – iets waar ik in mijn puberteit zelfs nooit mee te maken had gehad. Ik was nu iemand die selfies vermeed, concealer droeg naar de sportschool, me verborg voor direct zonlicht, en grote, hulpeloze, geërgerde tranen huilde als ik ’s avonds mijn make-up eraf haalde. Ik was in dezelfde breakout-hel beland als iedereen in mijn leven halverwege de twintig, en ook al wist ik dat acne niets was om je voor te schamen, en dat een goede huid niet de eind-aller-aller-alles was, ik kon het niet helpen maar voelde me verraden en hopeloos.
De keerzijde van mijn puist gevulde ellende (waar ik eindelijk uit kom) is dat ik een onofficiële expert werd op het gebied van acne bij volwassenen. Meer dan een jaar lang heb ik forums afgestruind, verhalen verzameld, medische tijdschriften doorgespit, en tientallen dermatologen en cosmetische drogisten opgejaagd om antwoorden te vinden. En nu, breng ik u een definitieve uitleg over waarom precies, u, uw beste vriend, dat meisje op de bus, en Jenna in marketing zijn allemaal breken uit – en wat de hel je eigenlijk kunt doen over. Behalve, je weet wel, huilen.
CAUSE #1: Your Hormones Are Freaking Out
Dacht je dat je hormonale verschuivingen ophielden na het afstuderen op de middelbare school? Denk dan nog maar eens na. Acne bij volwassen vrouwen lijkt meer dan ooit toe te nemen”, zegt dermatoloog Melissa Kanchanapoomi Levin, arts, klinisch assistent van NYU Langone en Mount Sinai Hospital, en geeft daarmee een nieuwe betekenis aan het oude cliché “misery loves company”. “Meer dan 50 procent van de vrouwen in de 20 heeft nu te maken met volwassen acne.”
Ergerlijk genoeg weet niemand echt zeker waarom. Ik weet het, dat is niet wat je wilde horen. Maar tot er officiële, wijdverbreide studies zijn uitgevoerd door een stel chique universiteiten, kunnen dermatologen alleen maar speculeren. Gelukkig houden mijn experts van speculeren, en iedereen met wie ik sprak was het erover eens dat je hormonen de schuldige zijn. Vooral omdat, nou ja, “alle acne wordt veroorzaakt door hormonen”, aldus Dr. Levin.
Ja, zelfs als je gisteravond een bak ijs hebt leeggegeten en met je make-up op hebt geslapen, je cystische puistjes zijn veroorzaakt door een hormonale piek, niet door de overgebleven smurrie op je gezicht (hoewel die smurrie de door bacteriën veroorzaakte mee- en mee-eters nog steeds kan verergeren). Waarom? Al die suiker die je hebt binnengekregen zorgt voor een insulinepiek, die de productie van androgenen – “mannelijke” geslachtshormonen, zoals testosteron – in je lichaam verhoogt. Die hormonen verhogen de olieproductie in je huid, wat de bacteriën in je poriën voedt, wat ontstekingen veroorzaakt en uiteindelijk puistjes. Begrijp je dat allemaal? Het enige verschil, zegt Dr. Levin, is dat toen je een tiener was, je lichaam vaak reageerde op die ontsteking met klassieke, met pus gevulde mee-eters en met olie besmeurde mee-eters, die behandelbaar waren met vrij verkrijgbare producten. Maar nu reageert je lichaam als twintiger met cystische puistjes, die diepe, pijnlijke, ondergrondse bulten die nooit de kop opsteken, niet kunnen (en mogen) worden uitgeknepen en niet zo goed reageren op plaatselijke geneesmiddelen. De reden voor deze verandering is onduidelijk, maar deskundigen denken dat het te maken heeft met een verhoogde gevoeligheid voor androgenen als we ouder worden, samen met een intensievere stroom van acne-veroorzakende hormonen dan toen we tieners waren.
Als je al naar je OBGYN bent gegaan om mogelijke schildklierproblemen, cysten in de eierstokken, PCOS en endometriose uit te sluiten (die allemaal meer symptomen zouden hebben dan alleen acne, dus maak je niet druk), praat dan met je derm over spironolacton, een lage-dosis voorgeschreven pil die sommige van die androgene hormonen blokkeert, waardoor je puistjes afnemen.
Het is het niet-zo-geheime wapen van dermatologen en schoonheidsredacteuren – vrijwel elke redacteur die ik ken, inclusief ondergetekende, slikt momenteel spiro en is er dol op. Het begint binnen drie maanden te werken en de bijwerkingen zijn vrij onschuldig: het is een diureticum en zorgt ervoor dat je kalium vasthoudt. “Is dat alles?!” roep je. “Ik neem het.”
COUSE #2: Je knoeit met je anticonceptie
Hier is het klassieke, eeuwenoude, historisch aanvaarde pad voor vrouwen en hun reproductieve gezondheid: Je wordt ongesteld, slikt anticonceptiepillen en blijft deze pillen elke dag slikken totdat je ofwel kinderen krijgt ofwel in de menopauze komt. Maar de wereld is vol van informatie en autonomie, en vrouwen experimenteren met hun anticonceptiemogelijkheden in een hoger tempo dan voorheen – wat betekent dat ze ook per ongeluk knoeien met hun hormonen.
“Nu meer dan ooit zie ik veel patiënten van in de twintig die ofwel van de pil afkomen, aan de pil gaan of hun anticonceptie vaker veranderen, wat allemaal hormonale acne kan veroorzaken”, zegt dermatoloog Mona Gohara, M.D., universitair hoofddocent aan Yale. Je kunt bijvoorbeeld onbewust zijn overgestapt van een anticonceptiepil die door de FDA is goedgekeurd voor de behandeling van acne (zoals Ortho Tri-Cyclen, Estrostep of Yaz combinatiepillen) naar een pil die hormonale acne kan verergeren (zoals minipillen die alleen progestageen bevatten). Of misschien ben je net voor het eerst in je leven begonnen met anticonceptie – of ben je er voor het eerst sinds je puberteit mee gestopt – en is je lichaam nog steeds aan het wennen aan de plotselinge verandering in hormonen (die wel vier of vijf maanden kunnen duren om te reguleren).
Of misschien heeft je beste vriendin je eindelijk overtuigd om de magische, wonderbaarlijke, levensveranderende wereld van spiraaltjes te proberen, zonder zich te realiseren dat een mogelijke bijwerking van hormonale spiraaltjes acne is. Omdat spiraaltjes alleen progestageen bevatten – en het bekend is dat een teveel aan progestageen een toename van “mannelijke” hormonen teweegbrengt – zijn ze vaak de oorzaak van acne-achtige uitbraken bij vrouwen die gevoelig zijn voor acne. En, wat nog vervelender is, het kan tot zes maanden na het inbrengen duren voordat die uitbraken zich voordoen, zodat de meeste vrouwen zich niet eens realiseren dat hun spiraaltje de oorzaak kan zijn.
Natuurlijk, als je net een “Oh, mijn god” moment had en vermoedt dat je spiraaltje of anticonceptiepillen de schuld zijn van je huidproblemen, niet flippen-je arts kan je spironolacton voorschrijven naast je spiraaltje om acne te verminderen, of je minipil omwisselen voor een combinatie anticonceptiepil om je hormonen te reguleren, of je een topische retinol geven om toekomstige puistjes te helpen voorkomen. In principe is er geen reden waarom acne je zou moeten weerhouden van het gebruik van de anticonceptiemethode van je voorkeur.
CAUSE #3: Je wordt gezonder
Wanneer je 25 wordt, begint je stofwisseling voor het eerst te vertragen, wat waarschijnlijk de reden is dat je hebt gemerkt dat je vrienden van in de twintig steeds gezonder gaan eten en meer gaan bewegen. Maar grote veranderingen in je gezondheid, zelfs positieve, kunnen ook leiden tot grote veranderingen in je huid. “Snelle gewichtsschommelingen kunnen je hormonen in de war brengen en tot puistjes leiden,” zegt Dr. Gohara.
Zelfs als je gewicht hetzelfde is gebleven, kan je huidhygiëne zijn veranderd – je gezicht nooit wassen was misschien prima op de universiteit toen je niet sportte, maar je gezicht nooit wassen nu je, laten we zeggen, make-up draagt naar je werk en vervolgens bezweet raakt in de sportschool, is een recept voor puistjes. En nee, even snel je gezicht schrobben met een make-updoekje helpt ook niet.
“Maar ik ben altijd actief geweest!” roep je, terwijl je je puistjes vasthoudt. Geweldig, laten we eens naar je dieet kijken. Het is geweldig dat je je ochtenddonut hebt vervangen door een groene smoothie, maar verschuivingen in je eetgewoonten kunnen in het begin ook funest zijn voor je huid, vooral als je ineens een heleboel puistjes veroorzakende stoffen binnenkrijgt.
De grootste boosdoeners? “Suiker, zuivel en wei,” zegt Dr Gohara, erop wijzend dat alle drie van deze worden omgezet in glucose – d.w.z. eenvoudige suikers – in je lichaam zodra je ze eet. Die glucose veroorzaakt vervolgens een insulinepiek die huidontstekingen en hormonale schommelingen veroorzaakt, die direct tot acne leiden. Vervelend genoeg vind je hoge niveaus van deze boosdoeners in een ton van schijnbaar gezond voedsel, zoals yoghurt, smoothies, eiwitpoeders, voedingsrepen en gedroogd fruit, dus zorg ervoor dat je de regel “alles met mate” onthoudt.
Natuurlijk, als je dieet alleen maar slechter is geworden sinds de universiteit – zijn je primaire voedselgroepen wijn en pasta?-je hebt waarschijnlijk je antwoord gevonden. “Voedingsmiddelen met een hoge glycemische index, zoals bagels, aardappelen, rijst en zelfs bepaalde fruitsoorten veroorzaken insulinepieken die leiden tot puistjes,” zegt Dr. Gohara. En ik denk dat je de oplossing daarvoor al weet.
COORS 4: Je begint voor je huid te zorgen
Toen je ouders in de twintig waren, besteedden ze hun avonden niet aan het aanbrengen van drievoudige maskers en een huidverzorgingsroutine in zes stappen. Maar voor de huidige generatie is dat een gemiddelde maandagavond. Hoewel het recente huidbewustzijn over het algemeen een goede zaak is, is het de laatste jaren ook een belangrijke oorzaak geweest van dermatologische afspraken.
“Veel twintigers springen nu op de trendy huidverzorgingsbandwagon en verzorgen hun huid voor het eerst, ook al hebben ze geen idee wat ze zouden moeten gebruiken of waarom,” zegt Dr. Gohara. “Dus brengen ze in één keer een heleboel nieuwe, populaire, vaak irriterende producten aan, en krijgen dan rare uitslag die op acne lijkt.” En omdat de wereld oneerlijk is, zullen de meeste acnebehandelingen thuis deze uitslag alleen maar verergeren, dus tegen de tijd dat patiënten eindelijk een dermatoloog zien, “is hun huidbarrière in principe vernietigd”, zegt ze.
“Deze shogun beauty aanpak van alles proberen en alles aanbrengen zal je huid alleen maar irriteren en ontsteken totdat het uitbarst in rosacea, periorale dermatitis, seborrheic dermatitis, en contact dermatitis,” zegt Dr. Gohara. “Iedereen denkt dat ze uitbreken, maar het is vaak een dermatitis die je niet zelf kunt behandelen.” Om het allemaal nog leuker te maken, presenteert dermatitis zich bij elke patiënt een beetje anders, waardoor het bijna onmogelijk is om zelf een diagnose te stellen. (Geloof me; ik heb het geprobeerd.)
Dat wil niet zeggen dat je de drogisterij huidverzorgingsgang voor de rest van je leven moet vermijden, maar je moet er wel slim mee omgaan. Vraag een dermatoloog – niet Google – naar de ingrediënten die je eigenlijk zou moeten gebruiken voor je huidproblemen, zodat je niet een hoop geld uitgeeft aan formules die je niet nodig hebt. Test vervolgens slechts één nieuw product (ja, zelfs sheetmaskers) per week, en geef je huid een week rust tussen nieuwe producten om te zien of je een vertraagde bijwerking krijgt.
En gebruik nooit, maar dan ook nooit een product dat “een beetje prikt” of “tintelt” of “brandt” – het is een waarschuwingsteken dat de formule je huid beschadigt, wat onvermijdelijk zal leiden tot zowel dermatitis als hardnekkige acne. En als je vermoedt dat je nieuwe routine je huid verstoort, ga dan alsjeblieft, in vredesnaam, naar de dokter.
CAUSE #5: Het biologische equivalent van de Shrug Emoji
Soms, ondanks al je inspanningen, is je huid gewoon een klootzak (zoals de mijne!). Puistjes hebben niet altijd een eenduidig antwoord. Vaak zijn ze het resultaat van een aantal dingen, zoals nieuwe medicijnen die je huid per ongeluk in de war brengen, of een stressvolle verandering in je leven (zoals afstuderen, verhuizen of een nieuwe baan) die het acne-veroorzakende hormoon cortisol maandenlang doet stijgen.
Voor mij had mijn huidhel meerdere factoren: het gebruik van een agressief product dat uitslag veroorzaakte, het verergeren van die uitslag met acnebestrijdende producten, het uitbreken van de ontsteking, en vervolgens het zo intens stressen en zorgen maken over mijn huid dat ik mijn hormonen verpestte, wat tot cystische acne leidde.
Tenminste, dat is wat ik heb uitgedokterd. Want eerlijk gezegd, tenzij je Ms. Frizzle je weg kunt wijzen in je lichaam, zul je misschien nooit de precieze oorzaak weten van je klote huid van midden 20, en dat is niet erg. Geneeskunde en technologie zijn de laatste tien jaar zo ver gekomen dat dermatologen een eindeloze lijst oplossingen hebben om je te helpen met je huidproblemen.
Dus zelfs als je het gevoel hebt dat je alles onder de zon hebt geprobeerd, en dat alle hoop verloren is, en dat je de enige 82-jarige vrouw zult zijn met een kin vol puistjes, geloof me – deze puistjes zullen niet blijvend zijn. Er zijn behandelingen, er is hoop, en er zijn eindeloze hoeveelheden hondenmemes om je te troosten als je zin hebt om onder een deken te huilen. Maar in de tussentijd, onthoud dat je huid niet je waarde is. Je bent een miljoen meer prachtige dingen dan een paar stomme puistjes, en dat is echt, echt alles wat telt in het einde.