In 2016 had Daniella Ekwueme, de oprichter van het Nigeriaanse palmwijnbedrijf Pamii, een terloopse gedachte toen ze naar het land van haar moeder in Abuja keek. “Ze had gewoon deze landbouwgrond en ze deed er niets mee,” herinnert ze zich. “Dus ik had zoiets van ‘Oh, heb je er ooit aan gedacht om palmbomen te planten en palmolie of palmwijn te halen en dat in dozen te doen?”
Hoewel het antwoord van haar moeder nee was, greep de gedachte zich vast in haar jonge, ondernemende geest. Ze had wel eens palmwijn gedronken – een alcoholische drank gemaakt van het sap van verschillende soorten palmbomen en geliefd bij veel Nigerianen – op bruiloften en bijeenkomsten in het verleden, maar het was nooit echt “raak”, om het zo maar te zeggen. “Ik realiseerde me dat elke keer als ik palmwijn in Lagos of Abuja dronk, het altijd niet lekker of zuur was. Omdat palmwijn gist, dus hoe langer je het laat staan, hoe bitterder het wordt. Dus elke keer als ik het op bruiloften heb gehad, smaakt het me gewoon niet.”
Dit was een kans voor de jonge studente, die toen pas 18 jaar oud was en zich tussen Lagos, Londen en Abuja bewoog: zij kon een eeuwenoud product, waar nog steeds veel vraag naar was, verbeteren door het productieproces en de verpakking ervan te vernieuwen. Na uitgebreid onderzoek en bezoeken aan lokale palmwijnboerderijen in Abuja, besloot Ekwueme dat ze klaar was om te experimenteren. Samen met een klein team bottelde ze in december 2017 haar eerste partijen palmwijn en noemde het product Pamii-een natuurlijk gebrouwen, premium palmwijn. Ekwueme’s product is anders – het vult een leegte op de Nigeriaanse markt voor sterke dranken omdat het echt Nigeriaans is gemaakt. Ze herinnert me eraan dat haar bedrijf weliswaar niet het eerste is dat probeert de drank te bottelen, maar dat anderen tekortschoten door “slechte uitvoering, slechte branding,” en het falen om “een merk en levensstijl eromheen te cultiveren.”
Afbeelding met dank aan Daniella Ekwueme
Ik had zelf nog nooit palmwijn geprobeerd voordat mijn oom mijn moeder en ik een gekoelde fles Pamii serveerde tijdens mijn recente reis naar Lagos. “In die tijd werd het beschouwd als de drank bij uitstek voor de grote mannen in de stad,” vertelde hij me over de licht zoete, maar vooral pittige crèmekleurige drank. Hij vergeleek het met een typisch beeld van oude mannen die een fles oude whisky openen en samenkomen om oorlogsverhalen te delen. Het werd traditioneel geserveerd en bewaard in een grote “kalebas”, een kruik gemaakt van de vrucht van een kalebasplant, en kommen gemaakt van hetzelfde materiaal. “Je kunt het gewoon drinken en gaan slapen,” voegde hij eraan toe, duidelijk sprekend uit eigen ervaring.
In werkelijkheid is palmwijn minder een sterke drank en meer een soort wijnkoeler, met een gemiddeld alcoholgehalte van slechts 4% per volume (het wordt alcoholischer naarmate het langer gist) is de drank, vooral wanneer hij gekoeld wordt geserveerd, een lichte verfrisser in de dikke Lagos-hitte. Het wordt beschouwd als casual en goedkoop.
“In de komende twee tot drie jaar, denk ik dat Nigeria vrouwen zeker zal overnemen.”
Deel van wat Pamii onderscheidt is zijn “premium” merkidentiteit en de drinkervaring die het promoot, die ver afstaat van de old-timey die mijn oom beschreef. In plaats daarvan wilde Ekwueme het meer toegankelijk maken voor mensen in haar leeftijdsgroep. “Omdat ik jong ben, laat ik jonge mensen palmwijn drinken en verpak het als premium wijn,” zegt ze. “Zo vertel je mensen eigenlijk dat dit een drankje is, het is echt lekker. En je kunt het meenemen naar het strand en je kunt het mengen met andere dingen.”
Het belangrijkste is echter dat het goed smaakt. Na het proeven van Pamii bij mijn oom thuis in Lagos, werden mijn moeder en ik nieuwsgierig om het te proberen in de verschillende restaurants die we bezochten. Na het proberen in het eerste restaurant, merkte mijn moeder op: “Nee, ik vind die bij je oom thuis veel lekkerder.” Ik was het ermee eens en we namen onze toevlucht tot het drinken uit de voorraad Pamii die in de “speciale koelkast” van mijn oom was opgeslagen voor de rest van onze reis. Ik nam twee flessen mee terug naar de VS.
Pamii proberen in het huis van mijn oom. Foto door Damola Durosomo
Als iemand met een unieke visie en een kwaliteitsproduct, vertegenwoordigt de 21-jarige Ekwunema – die zich voorbereidt om af te studeren met een graad in ontwikkelingseconomie aan de SOAS University in Londen – een heel specifiek soort Nigeiran “doe het zelf”-mentaliteit. Ze is ook een beeld van hoe de toekomst van Nigeriaans ondernemerschap eruit zou kunnen en moeten zien: jong, vooruitdenkend, bereid om tradities in stand te houden en ze tegelijkertijd te verbeteren, en nadrukkelijk cultuurgedreven. “Ik heb altijd interesse gehad in alles wat Afrikaans is. Ik ben een Afrikaanse optimist,” legt ze uit, en ze voegt eraan toe dat ze trots is op Pamii’s status als een “voor Nigerianen, door Nigerianen” product. “Er is een cultuur aan het ontstaan,” zegt ze. “Het waarderen van dingen van thuis en ze opeisen en ze beter doen. Want er is geen reden, eerlijk waar, waarom er wel Guinness bier is en geen Nigeriaans zelfgemaakt bier. Er is gewoon geen reden waarom.”
Hoewel haar bedrijfsmodel jong en vooruitstrevend is, beweert Ekwunema dat ze eigenlijk gewoon de traditie van vrouwelijk ondernemerschap volgt die altijd heeft bestaan in Nigeria – ook al hebben vrouwen niet altijd de erkenning gekregen die ze verdienen. “Jonge vrouwen en oude vrouwen van overal in Nigeria, drijven de ondernemersgeest van het land aan,” verklaart ze stellig. Ze heeft verschillende voorbeelden van dit soort leiderschap in haar eigen leven gehad, van haar moeder tot een vriendin die een pruikenzaak heeft, een andere die een honinghandel runt en de tientallen Nigeriaanse vrouwen die markten vullen en alledaagse spullen langs de weg verkopen. “Als je op de weg kijkt, staan ze om 4 uur ’s ochtends soesjes te bakken, ze maken soep, ze verkopen maïs – ik heb gehoord van een vrouw die in haar dorp een huis heeft gebouwd van haar maïsopbrengst,” voegt ze eraan toe.
Afbeelding met dank aan Daniella Ekwueme
Door inspiratie te halen uit deze zeer capabele vrouwen, laat ze zich niet uit het veld slaan door zaken als de “mansplaining” van mannen, die ervan uitgaan dat ze te jong of te onervaren is om echt te weten wat ze doet. “Omdat ik een sterke moeder heb, heb ik nooit het gevoel gehad dat ik minder kon doen. Er is geen manier waarop iemand nee tegen je zou zeggen en je luistert naar het nee als je weet dat het een ja is,” zegt ze met de wijze woorden van haar moeder.
Als ze is afgestudeerd, is ze van plan terug te gaan naar Lagos om te werken en Pamii te runnen. Ze is licht nerveus, maar dolenthousiast over de plannen om uit te breiden en andere populaire Nigeriaanse dranken te gaan bottelen. Ze wil me echter niet zeggen welke, alleen dat het waarschijnlijk een aanvulling op Pamii zal zijn.
Pamii wordt al door het hele land geleverd aan trouwe klanten zoals mijn oom, en wordt verkocht in geselecteerde winkels. Maar er is nog veel dat de jonge ondernemer wil doen, waaronder mogelijk export naar het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten in de toekomst.
Als een jonge, eerste bedrijfseigenaar in Lagos, weet Ekwueme dat ze voor potentiële uitdagingen staat, en terwijl ze uitte dat er een “leercurve” in het verschiet kan liggen, heeft dat haar er niet van weerhouden om zo ver te komen – of om nog verder te willen gaan. “Ik denk zeker dat we nog maar net aan de oppervlakte zijn, dat ik er nog maar net aan heb kunnen krabben, en ik ben erg enthousiast. In de komende twee tot drie jaar, denk ik dat Nigeriaanse vrouwen het zeker zullen overnemen.”