Achteraf gezien is het onderliggende consumentisme weerzinwekkend. Een van mijn favoriete citaten uit Mad Men komt uit een van de eerste afleveringen – “What you call love was invented by guys like me to sell nylons”. Het streven naar een beter leven is een ander voorbeeld van hoezeer onze verlangens worden gevormd door aspiraties die bestaan om consumentistische redenen. Mensen proberen ons alleen maar meer spullen te verkopen. Ons wordt voortdurend verteld wat we zouden moeten willen – Lifehacker vertelt ons dat we meer controle over ons leven moeten hebben, en bijgevolg, tenzij we hun blog elke dag lezen om de snelste techniek te vinden om aardappelen te schillen, doen we het niet goed.
Het mindfulness-industrieel complex is een geweldig voorbeeld van onze marktgedreven verlangens. Yoga en meditatie, twee praktijken die diep geworteld zijn in de spirituele praxis, zijn modewoorden geworden die marketeers kunnen gebruiken om meer spullen te verkopen.
Meditatie-apps vertellen ons voortdurend dat we in een tijdperk van voortdurende afleiding leven, en dat ons gebrek aan focus ervoor zorgt dat we ongelukkig zijn. De oplossing is natuurlijk om te betalen voor een Headspace-abonnement, zodat uw persoonlijke goeroe nu een app is, en het zal u op uw koers zetten voor een beter leven. Meditatie is nu een van de praktijken die Silicon Valley heeft opgenomen in hun encyclopedie van lifehacks.
In ieder geval met meditatie, kun je stellen dat er duidelijke voordelen aan de praktijk zijn, ongeacht hoe of waarom je ermee begint. Het is zeker een goede zaak dat mensen mediteren.
Yogabroeken aan de andere kant – nul waarde! Lululemon is een merk dat ik met een bijzondere passie verafschuw, alleen al vanwege het bestaan van de uitdrukking yogabroek. Waarom zit het woord yoga erin? Mensen hebben honderden jaren lang yoga gedaan (en doen dat nog steeds) in pyjama’s, en hun bilspieren hebben het prima overleefd; bovendien voorkwam het dat hun frêle ondergoed werd blootgesteld aan de perverse zode achter hen. De enige reden waarom het woord yoga in die zin voorkomt, is omdat het verkoopt. Trek die broek aan, en je kunt een yogi zijn, Zen met de rest van de wereld, in staat om tijdloze woorden als Shambala in een zin te gebruiken. Het verkoopt, omdat het een aspirationele levensstijl is die de anodyne lijkt te zijn voor onze gehaaste moderne levens(3).
Advertising is ontworpen om aspirationele verlangens te creëren. Sigarettenreclames uit de jaren zestig vertelden je dat je cool werd van zo’n kankerstokje opsteken. Axe deodorant maakt mannen op de een of andere manier sexy, vrouwen nu aangetrokken als bijen tot honing. Starbucks geeft je een derde plek waar je thuishoort, weg van huis en kantoor, met de warme geur van koffie en in de fabriek gemaakte croissants. Productiviteitsporno belooft een betere versie van onszelf(4).
Voor alle mensen is het moeilijk om een gevoel van tijd en perspectief te krijgen bij kwesties. Het voelt altijd alsof de huidige kwestie het belangrijkst is. Of dat wat we nu hebben op de een of andere manier uniek is. De meeste mensen schrijven dit toe aan de zelfoverschatting van millennials; dat kan waar zijn, maar ik denk dat het komt door de communicatietechnologie die we voornamelijk gebruiken. Nieuwscycli en aandachtsspanne zijn veel korter, dus alles moet worden versterkt tot grandioos belang alleen maar om ons te laten opletten. We missen een gevoel voor context.
Misschien lopen we in dezelfde val met kwesties op een meer persoonlijke schaal. Ik in ieder geval wel; elke fout die ik maak heeft op de een of andere manier een grote betekenis voor de rest van mijn leven. Natuurlijk ga ik de volgende week weer verder met de volgende fout, waardoor ik elk perspectief verlies dat ik had kunnen krijgen(5).
Maar goede kunst kan dit gebrek aan perspectief opvullen. Goede kunst herinnert ons aan de emoties van een bepaalde momentopname, en geeft ons de ontbrekende context die we nodig hebben. Goede kunst kan ons herinneren aan de plaats die onze emoties innemen in het grotere geheel van het universum. En meestal is die plaats veel kleiner dan we ons realiseren.
Telkens als ik wegglijd in mijn fase van persoonlijke ontoereikendheid, helpt OK Computer me herinneren dat deze emoties niet uniek zijn. Ze zijn een deel van het menselijk bestaan, en ze hebben niet het grandioze belang dat ik er soms aan toeken. En ik ben niet de enige persoon die deze problemen heeft ervaren. Anderen hebben zich in het verleden ook zo gevoeld, anderen hebben ook geworsteld met het leven volgens de complete sleutels tot vooruitgang, en die mensen hebben het leven prima overleefd. Fitter, Gelukkiger, Productiever herinnert me eraan dat alles goed komt, en dat ik niet alleen ben.