Hoe helpt gedragstherapie kinderen met ADHD?

Als bij uw kind de diagnose attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) is gesteld, is de kans groot dat uw arts ADHD-medicatie heeft besproken of voorgeschreven. Misschien heeft u ook geleerd dat gedragstherapie, ook wel gedragsverandering genoemd, nuttig kan zijn. Als u probeert uit te vinden wat de beste behandeling voor uw kind is, bedenk dan dat deze twee therapieën elkaar niet uitsluiten. In feite werken ze vaak het beste samen bij het oplossen van ADHD gedragsproblemen.

Dit is duidelijk aangetoond door de mijlpaal National Institute of Mental Health’s (NIMH) Multimodal Treatment Study of Children with ADHD. NIMH ontdekte dat medicatietherapie alleen, en medicatie en gedragstherapie samen, resulteerden in de grootste verbetering van de ADHD-symptomen van kinderen. Bovendien werkte de combinatiebehandeling het beste in het verbeteren van ADHD-geassocieerd oppositioneel gedrag, evenals andere gebieden van functioneren, zoals interacties met ouders en school.

Of u nu kiest voor gedragstherapie alleen omdat u de voorkeur geeft aan een niet-medicamenteuze aanpak, uw kind te jong is voor medicatie, of uw kind er slechte bijwerkingen van ondervindt, uw kind kan sociale, academische en gedragsvaardigheden leren die nuttig zullen zijn bij het omgaan met ADHD in zijn hele leven. De meeste kinderen krijgen de diagnose pas op schoolleeftijd, dus als u vermoedt dat uw kind ADHD heeft voor die tijd, is het bijna altijd nuttig (en nooit schadelijk) om hem gedragsmatig te behandelen alsof hij de aandoening heeft.

Hoe ADHD gedragstherapie leert om zich te concentreren

Wat is gedragstherapie, en hoe kan een ouder het gebruiken op zichzelf of als een onderdeel van een gecombineerde behandeling? Terwijl medicatie op neurologisch niveau werkt om de hersenen te reguleren (kinderen met ADHD hebben vaak onregelmatige hersengolfniveaus), pakt gedragstherapie specifiek probleemgedrag aan door de tijd thuis te structureren, voorspelbaarheid en routines in te stellen, en positieve aandacht te vergroten.

Dit lijkt misschien een hele opgave, vooral voor de ouder wiens kind er elke vijf minuten aan herinnerd moet worden om zich te concentreren op huiswerk. Wanneer er sprake is van ADHD, kunnen de meest elementaire strategieën een enorme uitdaging zijn om op een dagelijkse basis uit te voeren. Dit is de reden waarom Sharon K. Weiss, auteur van From Chaos to Calm: Effective Parenting Of Challenging Children with ADHD and Other Behavioral Problems, raadt ouders aan om hun aandacht te beperken. Te veel tegelijk aanpakken zal alleen maar een kind frustreren dat moeite heeft om te onthouden dat hij ’s morgens gewoon allebei zijn schoenen aan moet doen.

Om erachter te komen waar je eerst aan moet werken, stelt Weiss voor om jezelf af te vragen: Wat heeft mijn kind nodig om succesvol deel te kunnen nemen aan het leven? Als je deze lakmoesproef toepast, zullen bepaalde dingen als essentiëler naar voren komen dan andere. “Het maakt de school niet uit of het bed van het kind opgemaakt is, maar wel of hij naakt komt opdagen,” zegt Weiss. Veel therapeuten en opvoeders hebben het over het opstellen van een “gedragsplan”, maar zij beweert dat dit niet intimiderend hoeft te zijn. Het plan zou het beste drie hoofdcomponenten kunnen bevatten: een smalle focus op essentie, duidelijke, beheersbare documentatie, en een toezegging om verbetering op te merken en te belonen wanneer deze zich voordoet.

Omdat het bijhouden van vooruitgang een ander belangrijk onderdeel van gedragstherapie is, kies een enkel doel om aan te werken, zoals op tijd op school komen, als topprioriteit en volg het op. Als uw doelen te divers zijn (op een bepaalde tijd naar bed gaan, ’s morgens om 8 uur onberispelijk aangekleed zijn, na school meteen huiswerk maken en eraan denken het vuilnis buiten te zetten), zult u waarschijnlijk niet in staat zijn de prestaties van uw kind op te merken en bij te houden. “Je kunt hem niet vertellen dat hij elke ochtend op een bepaalde tijd beneden moet zijn en hem dan, als hij daarin slaagt, vragen waarom hij vergeten is zijn haar te kammen,” zegt Weiss. Wanneer succes niet wordt opgemerkt en niet wordt gecomplimenteerd, voelt een kind met ADHD meer frustratie en een lager gevoel van eigenwaarde. Hij zal waarschijnlijk niet eens een van de dingen bereiken die je van hem hebt gevraagd, laat staan allemaal.

ADHD gedragstherapie doelen die werken

Als je eenmaal hebt gekozen voor de belangrijkste gedragingen om aan te werken (bijvoorbeeld op tijd naar bed gaan of iemand anders niet onderbreken als ze aan het praten zijn), moet je vervolgens duidelijk zijn – en realistisch – over je verwachtingen en waar je naar gaat zoeken. Vraag je eerst af of je kind de vaardigheden heeft om te doen wat je van haar vraagt. Als ze bijvoorbeeld 10 keer per dag moet zeggen dat ze haar mond moet houden als anderen praten, zal het waarschijnlijk niet zo goed werken als u verwacht dat ze haar mond kan houden zonder dat u haar daaraan herinnert. Stel je in plaats daarvan ten doel haar er een paar keer per dag aan te herinneren. Of kies een bepaald moment van de dag om te beoordelen hoe ze het doet (bijvoorbeeld ’s ochtends), en geef haar dan wat ruimte als ze op andere momenten niet goed presteert.

In tegenstelling tot chemisch gebaseerde interventie, zal gedragstherapie een op-en-neer kwaliteit hebben. Het is niet omdat hij zichzelf aankleedt en op tijd beneden was om te ontbijten en om 8 uur ’s morgens de deur uit was om naar school te gaan, dat uw kind het morgen weer zal doen. Blijf bij wat het belangrijkste is: als hij voor de gedragstherapie maar twee van de vijf keer per week slaagde en nu al drie keer, concentreer je dan op de verbetering.

What Makes a Good ADHD Behavioral Therapy Plan

Wanneer je begrijpt dat je kind het niet altijd goed kan doen, ben je klaar om haar therapie vorm te geven. Weiss stelt voor om uzelf de volgende drie vragen te stellen:

• Wat wil ik dat mijn kind doet dat ze niet doet?
• Hoe kan ik mijn instructies visueel overbrengen (zodat ik haar niet hoef te vertellen wat ze moet doen)?
• Wat zou het voor haar de moeite waard maken om het te doen (d.w.z, een stimulans die krachtiger is dan wat er op haar radarscherm staat op het moment dat ze bezig is met ongepast gedrag)?

Zet de wielen in beweging op een tijdstip dat om routine vraagt – ’s morgens, als het tijd is om op te staan en aan te kleden, etenstijd, of bedtijd. Met een ouder kind, huiswerk tijd is een andere optie. Om het huiswerk visueel te maken, kunt u een checklist met taken maken (probeer voor een kleuter eens een checklist met plaatjes). Zo weet uw kind wat het moet doen en wanneer, en hoeft u het niet steeds te geven. Het biedt een kind ook meer controle over haar acties, en vermindert ouderlijk gezeur (die kinderen met ADHD de neiging hebben om af te stemmen als achtergrondgeluid – vooral wanneer ze overweldigd zijn).

Als ze bereikt wat er op de lijst staat, versterk dan haar positieve acties met lof en een beloning die voor hen van belang is. Het hoeft niet duur te zijn en kan een speciale activiteit met u omvatten. Het hoeft niet duur te zijn. Voor een jonger kind kunnen het stickers of een ijshoorntje zijn; voor een tiener kunnen het extra telefoon- of autoprivileges zijn.

In zijn boek, ADHD: The Great Misdiagnosis, legt kinderarts Julian Stuart Haber, M.D., een methode uit die hij effectief gebruikt in zijn praktijk. Het houdt in dat hij het vervelende gedrag aanwijst, het verwachte gedrag noemt, het verbeterde gedrag complimenteert en het vervolgens beloont. Dr. Haber zegt: “Als een kind je voortdurend onderbreekt tijdens een gesprek aan de telefoon of met andere mensen, zou je zeggen: ‘Dat is onderbreken. Laten we nu oefenen met wachten’, zonder boos te worden en zonder op een andere manier op het kind te reageren. Als hij een paar seconden of minuten wacht, reageer je door te zeggen: ‘Dat is heel goed. Nu ben je het wachten aan het oefenen.’ Bied na een paar keer aan om hem op een milkshake te trakteren. Als hij vraagt waarom, antwoord je: ‘Omdat je zo goed hebt geoefend met wachten.'”

Bedenk dat veel kinderen met ADHD moeite hebben om wat ze onder de knie hebben over te brengen van de ene setting naar de andere. Dus terwijl u uw kind geduldig kunt laten zijn als u aan de telefoon bent, kan hij misschien niet in staat zijn om iemand aan de telefoon bij het huis van uw zus niet te onderbreken. Daarom is uw rol als pleitbezorger van uw kind voortdurend.

Om ervoor te zorgen dat hij het nieuwe, positieve gedrag thuis op school toepast, moet u zijn leerkracht op de hoogte brengen van wat u aan het oefenen bent. Als u uw zoon hebt geleerd om “Mag ik meedoen?” te vragen voordat hij aan een spel begint, geef die informatie dan door aan zijn leraar. Een andere manier om hem bij de les te houden, is het maken van notitiekaartjes (visuele aanwijzingen) voor op zijn bureau op school. Deze meereizende controlelijst kan hem eraan herinneren om “je hand op te steken voordat je een vraag stelt” of “de huiswerkopdracht op te schrijven voordat je het klaslokaal verlaat”. Vraag zijn leraar om dingen van zijn lijst af te vinken als hij ze voltooit.

How to Launch Your ADHD Behavioral Therapy Plan

Parents zijn een stuk minder snel geïrriteerd en geven op als ze resultaten zien. Maar als je er middenin zit, is het maar al te gemakkelijk om te vergeten dat zelfs babystapjes aangeven dat je ergens komt. Dit is een van de grootste obstakels voor ouders om vast te houden aan een gedragstherapie programma, zegt Karen Miller, M.D., assistent-professor in de kindergeneeskunde aan het Centrum voor Kinderen met Speciale Behoeften van Tufts-New England

Medical Center in Boston. Daarom gelooft zij dat ouders veel baat hebben bij professionele begeleiding voordat ze aan de slag gaan. Hoewel veel gedragsaanpassingen opvoedtechnieken zijn die op gezond verstand berusten, hebben de meeste ouders ondersteuning nodig om deze vaardigheden te leren en ze consequent toe te passen. Oudertraining, individueel of in groepsverband, helpt vaders en moeders om hun doelen te blijven nastreven, zelfs als ze pas na enkele weken een verandering zien – de tijd die meestal nodig is om vooruitgang te boeken. Als ouders de gewoonte hebben om een plan te snel af te breken, leren kinderen om het uit te wachten, zich realiserend dat ze weg kunnen komen met het niet naleven van nieuwe regels voor de tijd die het kost om de handdoek in de ring te gooien.

De betrokkenheid van een neutraal persoon, zoals een coach, helpt ook om de spanning te verlichten tussen partners die het niet eens zijn over welk gedrag moet worden aangepakt – en hoe. Dr. Miller geeft de voorkeur aan oudertherapie in groepsverband omdat “dit als bijkomend voordeel heeft dat ouders zich minder alleen voelen en minder de schuld krijgen van de problemen van hun kinderen. Ze horen tips uit de praktijk van andere mensen die met dezelfde problemen worstelen, leren hoe ze een gedragsplan moeten maken en brengen verslag uit over hoe het werkt. Het is ook voor hen een goede manier om met stress om te gaan.”

Elk kind is anders, en het is onmogelijk om te voorspellen wat in een bepaalde situatie zal werken. Maar het maken van een realistisch gedragsplan dat je in kaart kunt brengen, het krijgen van coaching voor jezelf, en het bijhouden van de prestaties van je kind thuis en buitenshuis zijn allemaal van fundamenteel belang voor gedragstherapie. De gouden regel voor elke ouder is om te stoppen met je kind te vragen “waarom?” Als kinderen met ADHD die vraag konden beantwoorden, zou de aandoening niet bestaan. Leef in plaats daarvan in de oplossing, die doordachte gedragstherapie zou moeten omvatten. Dat is wanneer je op weg bent naar de genezing van je kind – en zijn en jouw geluk.

Geactualiseerd op 31 januari 2020