Drie dagen lang, in augustus 79, viel de dood neer op de Romeinse steden rond de Vesuvius, toen de epische uitbarsting van de vulkaan alles op zijn pad verwoestte.

Het kleine maar rijke dorp Herculaneum, aan de noordkant van de vulkaan, werd een paar dagen na Pompeii bedolven en had meer tijd om in paniek te raken en te evacueren dan zijn bekendere buurstad.

De uitbarsting bedekte de stad uiteindelijk met 60 voet as en modder, waardoor de opgravingen arbeidsintensief en gecompliceerd waren, maar de oude stad in een opmerkelijke staat van conservering bleef. Zelfs hout bleef bewaard in Herculaneum.

De ruïnes van de stad werden voor het eerst blootgelegd in 1738 onder leiding van de Spanjaard Rocque Joaquin de Alcubierre, en de opgravingen en het actieve onderzoek gaan tot op de dag van vandaag door. De ruïnes zijn vooral bekend om de buitengewone schoonheid van sommige bewaard gebleven fresco’s en mozaïeken die de fraaie huizen versieren, alsmede om het feit dat de eerste intacte Romeinse skeletten die voor studie werden ontdekt, hier werden gevonden.

In Herculaneum zijn meer dan 300 reeksen menselijke resten blootgelegd. De meeste ontdekte skeletten vertoonden tekenen van zware arbeid op een bepaald moment in hun leven. De onderzoekers stelden later vast dat minstens 80 procent van de blootgelegde skeletten ooit slaaf was geweest.

Van bijzonder belang is de Villa dei Papyri, ooit de thuisbasis van een enorme bibliotheek en genoemd naar de schat aan Romeinse manuscripten die tussen 1752 en 1754 uit de ruïnes werden ontdekt en gered. De Herculaneum papyri liggen nu opgeslagen in de Nationale Bibliotheek in Napels, de Franse Nationale Academie in Parijs, de Bodleian Library in Oxford, en de British Library in Londen. De Getty Villa in Los Angeles is gemodelleerd naar de Villa dei Papyri.

Heden ten dage ligt de archeologische site verscholen in en gedeeltelijk onder de moderne stad Ercolano.