Door Melanie McCabe, PhD
“Is het gedrag van mijn kind typisch?” is een vraag die vaak gesteld wordt wanneer families zich zorgen maken over gedrag of emoties. Een professional in de geestelijke gezondheidszorg kan helpen bepalen of gedrag en emoties typisch zijn of dat het kind extra ondersteuning nodig heeft. Emotionele problemen en gedragsproblemen kunnen een typisch onderdeel zijn van het opgroeien, maar op basis van intensiteit, frequentie en duur kunnen deze problemen buiten het verwachte bereik vallen. Wat typisch is en wat niet, hangt af van een aantal factoren.
Gemeenschappelijke bronnen van emotionele moeilijkheden zijn academici, vriendschappen, veranderingen thuis, studiebeurzen, overgang naar een andere school, examens, sport en toelating tot de universiteit. Sommige kinderen gaan deze uitdagingen aan en overwinnen ze met een beetje steun. Korte gevoelens van angst, waardeloosheid, ontoereikendheid, besluiteloosheid, boosheid en verdriet zijn natuurlijke reacties op stressvolle tijden en situaties. Wanneer ze geconfronteerd worden met verschillende stressfactoren tegelijk, of wanneer de omvang van de stressfactor toeneemt, kunnen de daaruit voortvloeiende onaangename emoties overweldigend zijn en moeilijk onder controle te houden. Sommige kinderen zullen wat tijd en steun nodig hebben en zullen relatief ongeschonden verder gaan. Anderen zullen deze stressoren misschien niet zonder extra steun te boven kunnen komen.
Kinderen en tieners tonen, net als volwassenen, hun gevoelens op verschillende manieren of laten ze misschien zelfs helemaal niet zien. Sommigen tonen hun emoties eerder naar buiten toe of externaliseren. Ze kunnen snel boos worden, humeurig zijn, ruzie maken, of regels overtreden. Andere kinderen richten hun emoties eerder naar binnen, of internaliseren ze. Internaliseren kan negatieve gedachten over jezelf inhouden die te maken hebben met bekwaamheid, lichaamsbeeld, waarde, of sympathie. Kinderen en tieners die emoties internaliseren kunnen voldoen aan externe verwachtingen zoals naar school gaan, en kunnen zelfs in alles lijken uit te blinken ondanks hun interne emotionele strijd. Internaliseren en externaliseren kunnen tegelijkertijd voorkomen en sluiten elkaar niet uit.
Als negatieve emoties niet op een gezonde manier worden gemanaged, kunnen ze leiden tot meer uitdagingen. Jonge kinderen kunnen zich afzonderen, moeite hebben om vrienden te maken en te houden, weigeren om naar school te gaan, nieuwe dingen uitproberen, of ruzie maken. Oudere kinderen kunnen de hierboven genoemde gedragingen vertonen en kunnen ook risicovol externaliserend gedrag vertonen, zoals drugsgebruik, onveilig seksueel gedrag of het overtreden van regels en wetten. Internalisering kan naar buiten toe worden waargenomen in de vorm van isolement, moeite met het maken van nieuwe vrienden, vasthouden aan strakke routines, zelfverwonding, voedselcontrole, ongezonde emotionele of seksuele relaties, en het nemen van risico’s. Leren hoe je deze gevoelens op een gezonde manier kunt uiten, kan helpen bij het beheersen van onplezierige gedachten en gevoelens en de kans vergroten dat je in de toekomst gezondere beslissingen neemt.
Het is belangrijk om te weten wanneer je hulp moet zoeken. Duidelijke tekenen die erop wijzen dat het tijd is om professionele hulp in te schakelen zijn zelfverwonding, zelfmoordgedachten of -gedrag, drastische veranderingen in lichaamsgewicht die geen verband houden met de normale ontwikkeling, overtreding van de wet of regels, en deelname aan riskant gedrag. Andere tekenen om professionele hulp te zoeken zijn problemen met het reguleren van emoties, zoals onverwacht huilen, weigeren om over bepaalde onderwerpen te praten, snel boos worden, emotionele uitbarstingen hebben, en negatieve gedachten of opmerkingen over zichzelf.