PrismaslijpersEdit
Zogenaamde “prisma”-slijpers, in de Verenigde Staten ook wel “hand”- of “pocket”-slijpers genoemd, hebben geen afzonderlijk bewegende delen en zijn doorgaans de kleinste en goedkoopste veelgebruikte puntenslijpers op de markt. De eenvoudigste slijper is een klein rechthoekig prisma of blokje van 2,5 × 1,7 × 1,1 cm (1 × 5/8 × 7/16 inch). De blokvormige puntenslijper bestaat uit een gecombineerde puntvormende kegel die is uitgelijnd op het cilindrische potloodgeleidingsgat, waarin het potlood wordt gestoken. Een scherp mes is zo gemonteerd dat de scherpe rand net tangentieel in de puntvormingskegel komt. Het potlood wordt in de slijper gestoken en rondgedraaid terwijl de slijper onbeweeglijk wordt gehouden. Het lichaam van de slijper is vaak gevormd, geribbeld of gegroefd om het blokje beter vast te kunnen pakken, en is meestal gemaakt van een aluminiumlegering, magnesiumlegering of harde kunststof.
Het mes in de slijper scheert de hout- en grafietpunt van het potlood, terwijl de slijpsel door een gleuf langs de rand van het mes naar buiten komen. Het is belangrijk dat het cilindrische uitlijngat precies past bij de diameter van het potlood, om te voorkomen dat het potlood gaat wiebelen, wat zou leiden tot trapsgewijze of slingerende snijdieptes en puntbreuk. Een ander belangrijk kenmerk is een grotere opening aan het eind van de kegel, waardoor afgebroken potloodstiften met weinig moeite kunnen worden verwijderd. Prismaslijpers kunnen kaal zijn of voorzien van een opvangbak voor het slijpsel, terwijl sommige gesloten slijpers moeilijker te verwijderen zijn in geval van een verstopping.
Een paar prismaslijpers worden met de hand aangedreven, waarbij het snijblad ronddraait in plaats van het potlood rond te draaien. Matige voorzichtigheid is geboden om te voorkomen dat de punt van het potlood dat wordt geslepen breekt, waardoor het potlood opnieuw moet worden geslepen. Omdat potloden in verschillende landen een verschillende standaarddiameter kunnen hebben, kunnen geïmporteerde slijpers niet standaard uitlijngaten hebben, waardoor het slijpen wordt bemoeilijkt. Als het geleidingsgat te klein is, kan het potlood er niet worden ingestoken, terwijl als het te groot is, de punt van het potlood herhaaldelijk zal afbreken. Prismaslijpers kunnen rechts- of linkshandig zijn, waarbij het te slijpen potlood met de klok mee of tegen de klok in moet worden gedraaid.
Slijpers met een lineair mes
In tegenstelling tot prismaslijpers draaien lineaire messenslijpers niet ten opzichte van het te slijpen potlood, en kunnen ze worden beschouwd als gewoon een speciale vorm van mes, met een mechanische geleider voor meer veiligheid en gemak. Sommige modellen gebruiken vervangbare scheermesjes, andere hebben permanent aangebrachte mesjes. Lineaire messenslijpers vereisen meer vaardigheid, maar ze maken het mogelijk om de punt van het potlood in elke gewenste vorm en conische hoek te slijpen, terwijl prismaslijpers een vaste slijphoek hebben en cirkelsymmetrie produceren.
De meeste lineaire messenslijpers zijn eenvoudig en direct met de hand te bedienen, maar sommige apparaten in het verleden werden met een slinger bediend, waarbij mechanismen werden gebruikt om de slingerbeweging om te zetten in een lineaire beweging.
Cilindrische (planetaire) slijpersEdit
Deze mechanismen worden ook wel planetaire slijpers genoemd, in verwijzing naar hun gebruik van planetaire tandwielen. Een grotere, stationaire planetaire slijper kan op een bureau of aan de muur worden gemonteerd en wordt aangedreven door een handslinger. Gewoonlijk wordt het potlood met de ene hand in de slijper gestoken en wordt met de andere hand aan de slinger gedraaid. Hierdoor draait een set spiraalvormige cilindrische snijvlakken in het mechanisme, die in een scherpe hoek ten opzichte van elkaar zijn geplaatst. Door de meervoudige snijkanten wordt het potlood snel geslepen, met een nauwkeuriger afwerking dan bij een slijper met één mes. Sommige cilindrische slijpers hebben slechts één cilindrische snijcilinder, maar de meeste hebben twee cilinders of meer.
De meeste planetaire slijpers hebben een grote opening, met een draaibare geleideschijf ervoor die meerdere gaten van verschillende grootte heeft, om potloden van veel verschillende diameters te kunnen slijpen. Geavanceerde modellen hebben een door een veer aangedreven houder voor het potlood, zodat het potlood tijdens het slijpen automatisch in het mechanisme wordt geduwd. Sommige versies hebben ook een regelaar voor de gewenste scherpte, omdat het niet altijd gewenst is de grafietkern naaldscherp te maken.
Andere systemenEdit
Sommige oudere modellen, zoals de Duitse Jupiter 1 uit 1897, gebruikten omkeerbare roterende snijschijven met snijkanten die aan weerszijden vanuit het midden uitstraalden. Dit waren topmodellen, vrij groot en duur. Andere gebruikten gewoon schuurmiddelen zoals schuurpapier. In sommige gevallen werd een schuurmiddel gebruikt om de grafietkern te vormen, terwijl het hout op een andere manier werd gesneden.