Twee van de meest gebruikte hulpmiddelen bij het plannen van projecten zijn de “Project (of Programma) Evaluatie en Review Technique” (PERT) en de “Critical Path Method” (CPM).

Maar wat zijn de verschillen tussen beide?

PERT werd in de jaren vijftig van de vorige eeuw ontwikkeld als planningstechniek voor projecten voor het U.S. Navy Special Projects Office, terwijl CPM ongeveer gelijktijdig werd ontwikkeld door Morgan R. Walker en James E. Kelly voor DuPont. Beide methoden worden gebruikt om de minimale tijd te bepalen die nodig is om een project te voltooien door alle onderling afhankelijke projectactiviteiten te beschouwen die het langste pad of de langste duur vormen.

Er zijn eigenlijk maar twee fundamentele verschillen tussen PERT en CPM, en deze zijn:

• PERT past een “Activiteit-op-rij” netwerkdiagram toe, terwijl CPM een “Activiteit-op-node” netwerkdiagram toepast. Activiteit-op-rij betekent dat het netwerkdiagram elke mijlpaalgebeurtenis als een knooppunt weergeeft, en de informatie over de activiteit toont op de pijlen die elke mijlpaalgebeurtenis verbinden. Activity-on-Node toont de activiteit informatie als een node, en verbindt de ene activiteit met de volgende, in plaats van de ene mijlpaal met de volgende te verbinden. De verschillen tussen de twee schematische modellen worden hieronder getoond.

• Het tweede, en belangrijkere, verschil is dat traditionele CPM één enkele duur- en kostenschatting toepast voor elke activiteit, terwijl traditionele PERT een gewogen gemiddelde duurschatting met 3 punten (optimistisch, meest waarschijnlijk en pessimistisch) toepast voor elke activiteit, en geen rekening houdt met de kosten. De gewogen gemiddelde duur van PERT wordt als volgt berekend:

Te = (To + 4×Tm + Tp) ÷ 6 waarbij:

Te = Verwachte duur

To = Optimistische duur

Tm = Meest waarschijnlijke duur

Tp = Pessimistische duur

Dezer dagen zijn CPM en PERT grotendeels opgegaan in één gemeenschappelijke techniek die het geprefereerde CPM “Activiteit-op-knooppunt” schematische model toepast, en de PERT 3-punts gewogen gemiddelde duur berekening gebruikt.

Zowel PERT als CPM berusten op de analyse van vier primaire planningcomponenten, te weten:

1. Een lijst van alle activiteiten die nodig zijn om het project te voltooien
2. De verwachte tijd die elke activiteit zal vergen om te voltooien
3. De afhankelijkheden tussen elke activiteit
4. Logische begin- en eindpunten voor elke reeks activiteiten

Kritieke Padanalyse:

Het kritieke pad in een project is het langste pad van onderling afhankelijke activiteiten dat nodig is om een logisch eindpunt te bereiken. De Kritieke Pad Analyse houdt rekening met de vroegste en laatste tijdstippen waarop elke activiteit kan beginnen en eindigen zonder het project langer te maken. Op deze manier bepaalt de analyse welke activiteiten “kritisch” zijn voor de projectplanning, in die zin dat alle kritieke activiteiten zich op het langste pad bevinden van projectbegin tot projecteinde, en daarmee de minimale totale projectduur bepalen.

Activiteiten die kunnen worden vertraagd, of verlengd tot na hun geplande duur, zonder de totale duur van een project te verlengen, worden beschouwd als niet-kritieke activiteiten die “float” hebben (ook bekend als “speling”). Van een activiteit die kan worden vertraagd of verlengd zonder dat dit tot vertraging van volgende activiteiten leidt, wordt gezegd dat deze “free float” heeft, en van een activiteit die kan worden vertraagd of verlengd zonder dat dit tot vertraging van het totale project leidt, wordt gezegd dat deze “total float” heeft.

De hoeveelheid total float die voor een activiteit beschikbaar is, wordt op een van de volgende twee manieren berekend: Ofwel door de vroegste startdatum af te trekken van de laatste startdatum, ofwel door de vroegste einddatum af te trekken van de laatste einddatum van de activiteit. Beide methoden zullen hetzelfde resultaat opleveren, namelijk de hoeveelheid tijd die de activiteit kan worden uitgesteld zonder dat dit van invloed is op de uiterste einddatum van eventuele volgende activiteiten.

De hoeveelheid free float die beschikbaar is voor een activiteit wordt berekend door de vroegste einddatum van de activiteit af te trekken van de vroegste startdatum van zijn dichtstbijzijnde directe opvolgende activiteit. Dit is de hoeveelheid tijd die de activiteit kan worden uitgesteld zonder dat dit gevolgen heeft voor de vroegste startdatum van eventuele volgende activiteiten. Wanneer een activiteit nul totale vlotheid heeft, heeft zij ook nul vrije vlotheid.

Kritieke Pad Analyse wordt ook gebruikt om de “sleep” op een project te berekenen. Met andere woorden, het bedrag waarmee de duur van een project wordt verlengd door elke activiteit op het kritieke pad. De “drag” wordt berekend door de duur van de activiteit op het kritieke pad te vergelijken met de totale “float” van alle andere parallelle activiteiten. Indien een activiteit op een kritisch pad geen andere parallelle activiteiten heeft, is de drag gelijk aan de duur van die activiteit. Indien een activiteit op een kritiek pad andere parallelle activiteiten heeft, is de weerstand gelijk aan de kortste: de duur, of de totale float van de parallelle activiteit met de minste totale float.

Risico’s in de planning:

Een planning is een van de projectdrijvers die het meest onderhevig is aan risico. Dit komt omdat schema’s bestaan uit meerdere onderling afhankelijke activiteiten, die elk meestal meerdere onzekerheden bevatten.

Neem bijvoorbeeld een van de allereerste activiteiten bij de bouw van een gebouw, namelijk het uitgraven en voorbereiden van de bouwplaats. Dit is een betrekkelijk eenvoudig proces, dat echter van een aantal factoren afhankelijk is, wil het volgens het geplande tijdschema kunnen worden voltooid. Deze omvatten:

• Zorgen dat de vereiste machines, materialen, nutsvoorzieningen en andere middelen beschikbaar zijn voor gebruik op de geplande startdatum, en dat blijven tijdens de duur van de activiteit.
• Zorgen dat de vereiste machines, materialen, nutsvoorzieningen en andere middelen operationeel blijven tijdens de duur van de activiteit.
• Zorgen dat alle bouwvergunningen aanwezig en geldig zijn tijdens de duur van de activiteit.
• Zorgen dat de machines, gereedschappen en uitrusting de omstandigheden op de bouwplaats aankunnen.
• Zorgen dat onverwachte weersomstandigheden de voortgang niet beïnvloeden.
• Zorgen dat onverwachte arbeidskwesties de voortgang niet beïnvloeden.
• Zorgen dat onverwachte gezondheids & veiligheidskwesties de voortgang niet beïnvloeden.
• Zorgen dat onverwachte veiligheidskwesties de voortgang niet beïnvloeden.
• Opdat onverwachte regelgevingskwesties de voortgang niet beïnvloeden.

De meeste bouwbedrijven zijn goed thuis in het beheer van dit soort risico’s, en zullen er als vanzelfsprekend op anticiperen. Het gaat er hier slechts om het aantal risicofactoren en de daarmee samenhangende onzekerheden te benadrukken die zelfs aan de meest elementaire projectactiviteiten verbonden zijn. Voeg daarbij het aantal verschillende activiteiten dat nodig is om een typisch project te voltooien, samen met al hun onderlinge afhankelijkheden, en de mate van onzekerheid in een projectplanning kan exponentieel groeien.

Een mogelijke oplossing om de robuustheid van de planning te maximaliseren is het opnemen van een veiligheidsbuffer in de basisplanning om alle verwachte verstoringen op te vangen. Dit wordt proactief plannen genoemd. Puur proactief plannen is echter geen realistische optie. Het inbouwen van voldoende veiligheid in een baseline planning, die rekening houdt met elke mogelijke verstoring, zou ongetwijfeld leiden tot een onaanvaardbaar lange planning. Een tweede benadering, reactief plannen genoemd, bestaat uit het definiëren van een procedure om te reageren op een reeks verstoringen die niet door de basisplanning kunnen worden opgevangen.

De kern van het planningsrisico is het kritieke pad, aangezien dit het langste activiteitspad is dat de minimale projectduur bepaalt en de minste hoeveelheid totale float bevat. Elke vertraging van activiteiten op het kritieke pad die geen totale vlottende middelen hebben, zal de totale planning van het project vertragen. Het is daarom van cruciaal belang om het kritieke pad zo veel mogelijk te beschermen, en de meest effectieve manier om dit te doen is ervoor te zorgen dat de geplande duur van elke activiteit zo nauwkeurig en robuust mogelijk is.

Voor meer informatie over onze diensten en software voor projectrisicobeheer, of als u gewoon uw eigen mening over het onderwerp wilt geven, neem dan gerust contact op via onze “Contact” pagina.