Ratten (en ook muizen) hebben een rijke taal. Of in ieder geval iets dat op een taal lijkt. Wij mensen kunnen ze echter niet horen. Menselijke oren kunnen tot ongeveer 20kHz horen, althans jonge mensen. Kun jij een toon van 20kHz horen? Of hopelijk kun je een 15kHz toon horen? Als mensen ouder worden en hun gehoor verliezen, zijn de hogere frequenties de eerste die verdwijnen. Voor ratten is 20kHz echter een zeer lage frequentie. Dit komt omdat ratten “praten” vanaf 22kHz tot 100.000 Hz of meer. We noemen dit “ultrasone” frequenties omdat mensen deze frequenties niet kunnen horen. En gedurende de eeuwen dat wij mensen met, of in ieder geval naast ratten leefden, hadden wij geen idee. Pas toen professor John Anderson van Cornell in 1954 opnames maakte van pratende ratten. John bedacht dat vleermuizen net zo goed ultrasone geluiden kunnen maken als cavia’s, waarom konden ratten dat dan niet? In 1954 wisten we dat ratten ultrasone geluiden konden maken, maar alles wat op dat moment was opgenomen waren ratten die zuivere tonen rond de 20kHz maakten (zie de video hieronder op 37 seconden). Deze klonken veel als de sinusgolven waarnaar hierboven wordt verwezen; gewoon massieve continue oproepen zonder echte substantie (tonaliteit). Met een speciale versterker was John Anderson echter in staat om ratten op te nemen die “een hele reeks geluiden” maakten van 20 tot 80 kHz met verschuivende frequenties; veel meer als roepen of “spreken” dan alleen zuivere tonen (zie de video hieronder bij 40 seconden). Verder onderzoek heeft aangetoond dat ratten een rijk repertoire aan geluiden hebben, ze schijnen zelfs te lachen als ze gekieteld worden!
Met de moderne vooruitgang in technologie, is de studie van ultrasone vocalisaties van knaagdieren aanzienlijk gegroeid
Microfoons die in ultrasone frequenties kunnen opnemen kosten slechts een paar honderd dollar. Software is daarbij achtergebleven, met enkele commerciële producten die voor een fors prijskaartje beschikbaar zijn. Er is echter veel open source software voor het opnemen en analyseren van ultrasone geluiden. Audacity kan op elke frequentie opnemen (en bewerken), zolang je microfoon het maar kan opvangen. Tot voor kort was het analyseren van bio-akoestische gegevens zeer arbeidsintensief, waarbij arme studenten uren en uren opnamen moesten doorworstelen op zoek naar ultrasone geluiden. Door gebruik te maken van hulpmiddelen als machine learning en neurale netwerken is er nu echter open source bioakoestische software beschikbaar. Een van deze softwarepakketten heet “DeepSqueak” en is gemaakt door Dr. Kevin Coffery en Russel Marx in het lab van Professor John F Neumaier aan de Universiteit van Washington. DeepSqueak is een met Matlab gebouwde bibliotheek die automatisch rattenroepen kan detecteren in een audio-opname. In plaats van weken te besteden aan het analyseren van rattengeluiden, kan een uur audio in een paar minuten worden geanalyseerd (afhankelijk van je computer). Verder zal DeepSqueak analyses uitvoeren op de gedetecteerde geluiden. DeepSqueak zal bijvoorbeeld gesprekken classificeren; in feite proberen gesprekken te vinden die op elkaar lijken en ze groeperen zodat we beter kunnen begrijpen waar ratten het over hebben.
Gesprekken van ratten
Hier zijn enkele opnamen die ik heb gemaakt van mijn ratten terwijl ze verschillende taken uitvoerden. Ik gebruik een Dodotronic Ultramic 250k microfoon met Audacity om mijn ratten op te nemen. Om hun gesprekken te analyseren gebruik ik Audacity en DeepSqueak. Zoals boven aan deze pagina beschreven, kunnen wij mensen ratten niet horen. Al hun oproepen hier zijn ~10 – 20 keer vertraagd zodat wij ze kunnen horen. Denk eraan dat deze geluiden slechts enkele honderden milliseconden in real time te horen zijn, veel korter dan de tijd die nodig is om met je ogen te knipperen.