Steve Gaines bracht een soort magie naar Lynyrd Skynyrd die geen enkel ander lid had… “Hij was een geweldige songwriter en zanger – en een ongelooflijke gitarist. Ik heb nog nooit iemand gehoord, ook niemand van ons, die zijn picking-partij helemaal goed speelde.” Gary Rossington over Gaines en het nummer “I Know A Little.”
Wie was Steve Gaines?
Steven Earl Gaines werd geboren op 14 september 1949 in Miami, Oklahoma. Hij stierf tragisch op 20 oktober 1977. Hij is algemeen bekend als de zanger, gitarist en liedjesschrijver van Lynyrd Skynyrd van 1976 tot oktober 1977. Cassie Gaines, de achtergrondzangeres van de band, was zijn oudere zus.
In 1964, toen hij nog maar vijftien jaar oud was, ging hij naar een live concert van de Beatles in Kansas City. Toen zijn familie terug naar huis ging, smeekte hij zijn vader net zo lang tot hij een eigen gitaar voor hem kocht. Kort daarna richtte hij zijn eerste high school band op, The Ravens.
Later vormde Steve Gaines een band genaamd Manalive. De groep nam uiteindelijk op in de bekende Sun Records Studio in Memphis, Tennessee. Terwijl hij in Manalive zat, speelde Gaines met zijn beroemde Les Paul Black Beauty, die volgens vrienden nooit van zijn zijde week.
Sammie Ketcher, een lid van twee van Gaines’ vroege bands herinnert zich. “Het is niet te zeggen wat hij zou hebben ontwikkeld, want hij bleef vooruitgaan. Wanneer je hem zag, was hij altijd gitaar aan het spelen.”
De band nam uiteindelijk een single op voor Stax Records in 1971. Maar hun grootste prestatie was het spelen van een show in Memphis met ZZ Top.
Doorheen de jaren 1970, speelde Steve Gaines in bands zoals ILMO Smokehouse uit Quincy, Il, en Detroit. Hij had echter zijn eigen visie en vormde in 1974 zijn eigen band, Crawdad. In 1975 nam de band op in de bekende southern rock hub, Capricorn Studios in Macon, Georgia.
Embed from Getty Images
In 1988 bracht MCA Records de opnamen van de sessie uit onder de lp met de titel One in the Sun. Het was het enige soloalbum van Steve Gaines. Daarnaast had Gaines een compilatie album van live opnames met Manalive en Crawdad uitgebracht op CD in 2001 genaamd I Know A Little… Live. Samen met een andere compilatie van live-opnamen met Detroit en Crawdad uitgebracht als een CD getiteld Okie Special.
Een opmerkelijke zanger en gitarist, Gaines kan zijn eerste inspiratie hebben gehad van de Beatles. Maar naarmate de jaren verstreken, dienden de liedjes en geluiden van Steve Cropper en Muscle Shoals Sound Studio als zijn invloed.
Steve Gaines – Lynyrd Skynyrd
In december 1975 werd Cassie Gaines, Steve’s oudere zus, opgenomen in Lynyrd Skynyrd’s The Honkettes, een groep zangeressen die achtergrondzang voor de band zongen. Op dat moment was de band op zoek naar een nieuwe gitarist om de positie van Ed King te vervangen die midden 1975 uit de band vertrok.
Cassie begon haar broer voor te stellen voor de rol, maar de band had aarzelingen. Uiteindelijk, op 11 mei 1976, gaven ze Steve Gaines een kans. Hij voegde zich bij de band voor hun uitvoering van “T-For Texas, (Blue Yodel #1)” van Jimmie Rodgers in Kansas City, Missouri in het Municipal Auditorium.
Voor het optreden vertelden de bandleden aan de geluidstechnicus: “Cassie’s broer gaat met ons meespelen, als hij het niveau niet heeft, trek dan de stekker eruit.”
Embed from Getty Images
Het was moeilijk voor de band om Gaines op het podium te horen spelen te midden van de vervormingen en geluiden. Kevin Elson, de geluidstechnicus, had echter aandachtig geluisterd via een koptelefoon. Hij meldde aan de band dat de nieuwe man (Gaines) opmerkelijk was.
Twee weken later kreeg Steve Gaines een telefoontje van Ronnie Van Zant waarin hij werd uitgenodigd om bij de band te komen. Aanvankelijk verwachtten de bandleden niet veel van Gaines. Maar hij bewees al snel zijn waarde en zijn carrière nam zo een hoge vlucht. Gaines, samen met Allen Collins en Gary Rossington, vormden misschien wel het beste gitaartrio in de rockmuziek.
Een paar maanden later werd Gaines uitgenodigd om zich bij de band te voegen voor de productie van hun live album, One More from the Road. De eerste van de drie shows die voor het album werden opgenomen, was pas de derde keer dat Gaines met de band speelde.
Het ‘Gaines Effect’ schudde de wereld op toen hij zich bij de band voegde tijdens hun legendarische optreden op Knebworth Festival in 1976. Het was een Lynyrd Skynyrd die nog niet eerder was gezien, en de Rolling Stones uit het water blies. Met een publiek van ongeveer 150.000 en 200.000 mensen leverde Lynyrd Skynyrd een optreden dat de southern rockband naar nieuwe hoogten bracht.
Gaines’ vaardigheid met de gitaar en zijn talent voor het schrijven van teksten versterkten de band zowel in de opnamestudio als op het podium. Dit werd weerspiegeld in zijn enige studio-album met de band, Street Survivors (1977). Opgenomen in de befaamde Muscle Shoals Sound Studio, leverde Gaines vier originele composities, twee eigen singles, en twee in samenwerking met Van Zant. Het paar deelde de vocalen op het nummer “You Got That Right.”
Hij was de lead vocal in het nummer “Ain’t No Good Life.” Maar het zijn nummers als “That Smell,” “I Know A Little” (geschreven voordat hij bij Skynyrd kwam), en “Honky Tonk Night Time Man” waar hij zijn opmerkelijke gitaarspel laat horen. De band bracht het album uit op 17 oktober 1977, en werd al snel goud gecertificeerd.
Van Zant onthulde openlijk zijn ontzag en bewondering voor Steve Gaines, en voorspelde zelfs dat de andere bandleden “allemaal op een dag in zijn schaduw zouden staan.”
Na de release van het album leken de band en Gaines muzikaal een nieuw en verbeterd tijdperk binnen te gaan. Zijn vaardigheid in rock-, blues- en countrymuziek en zijn verlangen om zijn werkterrein en visie te verbreden, kunnen in de toekomst tot belangrijke werkstukken hebben geleid.
Embed from Getty Images
Hij bekeek het leven en de muziek op een positieve manier, waarbij hij zijn succes nooit als vanzelfsprekend beschouwde. Deze positieve uitstraling en bloeiende energie zijn niet alleen zichtbaar in zijn songs, maar worden ook weerspiegeld in zijn bandleden aan wie hij een gevoel van eenheid bracht, evenals nieuwe niveaus van creativiteit en inspiratie.
Van Zant zelf realiseerde zich dat Steve Gaines een wedergeboorte van de band bewerkstelligde. In een gesprek met Gene Odom, de beveiligingsmanager van de band, vertelde Van Zant hem, “dat Steve Gaines het beste is wat deze band ooit is overkomen.”
Steve Gaines – Dood
Op 13 oktober 1977 vertrok de band op een tournee in hun oude vliegtuig om hun nieuwe album te ondersteunen en te promoten. Een vliegtuig dat het jaar daarvoor problemen had gehad. Op 19 oktober gaven ze een concert in Greenville, het laatste nummer dat ze speelden was “Free Bird.”
Drie dagen na de release van Street Survivors en vijf data in hun best verkopende tour, gebeurde er een tragedie. Op 20 oktober 1977 vlogen de band en de crewleden van Greenville, South Carolina naar Baton Rouge, Louisiana toen hun vliegtuig neerstortte buiten Gillsburg in Mississippi.
Embed from Getty Images
Zowel Cassie en Steve Gaines kwamen bij de crash om het leven, als ook Ronnie Van Zant. Assistent road manager Dean Kilpatrick, de piloot, en co-piloot Walter McCreary en William Gray kwamen ook om het leven.
Na de crash moest de Street Survivors albumhoes worden vervangen omdat het te tragisch was om Steve Gaines in het midden van de foto te zien, omringd door vuur met zijn ogen dicht.
De bassist van de band, Leon Wilkeson, was een van de overlevenden van het vliegtuigongeluk. Tijdens de operatie, werd er gezegd dat zijn hart twee keer stopte met kloppen. Nadat hij hersteld was, onthulde Leon dat hij op een wolk had gezeten met Ronnie Van Zant en Duane Allman. Volgens zijn verhaal had Van Zant hem gezegd dat hij zich daar uit de voeten moest maken, want het was zijn tijd nog niet.
Legacy
In 1977 werd het lichaam van Steve Gaines gecremeerd en zijn as begraven in Orange Park, Florida. Men moest het echter verplaatsen naar een nieuwe locatie nadat er was ingebroken in de graven van hem en Van Zant.
Embed from Getty Images
In 1988 bracht MCA Records de opnamen uit die Steve Gaines had gemaakt met John Ryan (producer) in het album getiteld One in the Sun. Na dertien lange jaren in de kluis te hebben gelegen, werden de opnamen een getuigenis van Gaines’ talent en korte maar impactvolle carrière.
In 2001 werd Steve Gaines verder in de muziekgeschiedenis gegrift toen de band, Drive-By Truckers, het nummer “Cassie’s Brother” over hem schreef.
Zoals Van Zant had voorspeld dat de band ooit in de schaduw van Gaines zou komen te staan, is het triest dat we het nooit hebben mogen meemaken. Maar voor de anderhalf jaar dat hij met Lynyrd Skynyrd speelde, waren ze gewoon ongenaakbaar.
Gelijkaardige verhalen…
- Cassie Gaines – Southern Rock’s Honkette
- Het verhaal van Ronnie Van Zant – Southern Rock’s Gouden God