Jack Berggren koopt 10 kettingzagen tegelijk. “Als je ze open laat draaien zonder belasting, gaan ze niet lang mee,” zegt hij. Op zijn boodschappenlijstje staan ook make-up, oranje lampen en Arduino’s, een goedkoop computertje dat eenvoudige reeksen gebeurtenissen kan orkestreren. Hij kocht ooit een paar echte gevangeniscellen die nooit werden geïnstalleerd.
Je boodschappenlijstje is lang en eclectisch als je eigenaar bent van een haunt, de industrieterm voor een plek waar mensen betalen om zich wezenloos te laten schrikken. Berggren’s indoor haunt, Aberdeen Fear Factory, in Aberdeen, NC, beslaat ongeveer 30.000 vierkante meter van een voormalige meubelfabriek en het breidt zich elk jaar uit. “Ik weet niet meer hoeveel verschillende sets ik daar heb,” zegt hij, “maar op dit moment kost het de mensen ongeveer een uur om alles door te komen.”
Berggren is een ondernemende polymath, met andere delen van het gebouw die zijn gewijd aan een auto-restauratiebedrijf en een bedrijf dat krukken voor casino’s produceert. De Fear Factory is echter zijn uitlaatklep voor wilde doe-het-zelf-creativiteit, waarbij elke set mechanisch vernuft combineert met theatrale flair en een goed begrip van de menselijke psychologie.
“Je moet het tempo bepalen, en bouwen in ruimtes waar het rustiger is, anders zouden mensen het niet aankunnen,” zegt hij. “Zoals hier,” zegt hij, terwijl hij door een zwarte gang gebaart, “er is niet veel aan de hand. We hebben hier een clown van 300 pond, maar dat is het wel zo’n beetje.”
Ja: een donkere gang gestalkt door een enorme moorddadige clown is Berggren’s idee van een chill zone.
Om de hoek naderen we een smalle, zwartverlichte kamer die is volgestouwd met plastic vaten met de tekst “giftig afval” en Berggren legt uit hoe deze schrik tot stand komt. Een bewegingssensor bij de deur vertelt een Elegoo (een ander goedkoop computertje) dat er een verse lading slachtoffers is aangekomen. Achter de vaten, een oude boekenplank stereo-installatie begint een claxon sirene te schallen – waarschuwing, er is iets mis op de giftig afval stortplaats.
Er is een stilte om de menigte tijd te geven zich tussen de stapels vaten te begeven, en dan struikelt de computer over de grendels aan weerszijden, waardoor elke andere stapel vaten naar binnen begint te vallen. Net als het lijkt dat ze op het punt staan in te storten in de loopbrug, het aluminium frame achter de vaten crasht in een 4×4 stalen kolom langs het centrum, het uitgeven van een metalen clang dat een angstaanjagende uitroepteken zet op de spanning die begon op te lopen toen de sirene klonk.
“Ik moest een aantal vaten in het midden toevoegen, op de grond, om mensen eromheen te dwingen,” zegt Berggren. “Als het gewoon een recht schot was, zouden de mensen er zo snel mogelijk doorheen rennen. Zoals het nu is, raken mensen de hele tijd het dek.”
Bungee koorden vertragen de vaten als ze de impact met de stalen kolom naderen, waardoor Berggren de amplitude van de impact kan afstemmen-je wilt schrikken, niet doof maken. Toen hij deze set voor het eerst in elkaar las, moest een werknemer de vaten na elke doorgang met de hand weer in positie trekken. Nu wordt die taak automatisch uitgevoerd door de computer en een centraal pneumatisch systeem dat wordt aangedreven door een externe luchtcompressor.
Bewegingssensoren, luchtjets en Arduino’s spelen een rol in veel van de schrikeffecten. Bijvoorbeeld, het zombie-raam: als een oplettende klant nadert, activeert een bewegingssensor een HDTV achter het glas. De scène is een zombie die zich tegoed doet aan mensenvlees. Hij ziet je en begint op je af te rennen, alsof hij op het punt staat uit het raam te springen. Net als je achteruit deinst, stapt een jager achter de zombie en schiet zijn hoofd eraf.
Op dat moment activeert de Arduino een pneumatische sproeier om je met een waterstraal te bestralen. Zelfs als je weet dat het gaat gebeuren, de onderdompeling van de gecombineerde effecten neemt u onbewaakt.
Het is geen water: je hebt zombiedarmen over je heen.
Vele van de andere sets combineren een vorm van automatisering met menselijke acteurs om de terreur naar een ander niveau te tillen. Tijdens het hoogseizoen heeft Aberdeen Fear Factory 50 tot 60 acteurs per nacht in dienst – korpsen, clowns en gestoorde gekken zwerven tot diep in de nacht door de ruimte. Sommige van de geautomatiseerde sets vereisen acteurs om hun effect te bereiken, maar dat zijn meestal degenen die niemand wil doen.
“Acteurs willen zich in een ruimte kunnen bewegen en improviseren,” zegt Berggren. “Er is een set waar mensen denken dat het een nepperd is die twee zware emmers met water omhoog houdt die zich boven het hoofd vullen. Maar de emmers worden aan de achterkant ondersteund door een pijp, en de man is echt, dus hij kan er plotseling onder vandaan rennen. Maar ik kan niemand vinden die dat de hele nacht wil doen, dus we hebben het zo’n beetje opgegeven.”
Andere sets wekken claustrofobie, duizeligheid of gewoon afkeer op. Het idee is dat je altijd op je hoede bent en het ergste verwacht, zelfs als je alleen maar geterroriseerd wordt door een clown van 300 pond. Berggren vindt het duidelijk leuk om nieuwe trucs te bedenken en uit te zoeken hoe hij zijn gereedschap – beweging, nabijheid, geuren, geluiden en acteurs – kan inzetten voor een maximaal effect.
Als we een set naderen met een gemechaniseerd lijk, ziet Berggren twee kale draden aan de muur hangen. “Wat krijgen we nou? Iemand heeft hier de Arduino eruit gerukt.” Hij loopt door. “Dat is OK,” zegt hij. “Ik heb er nog meer.”
