Globally, time spent on social networking sites surpassed time spent on e-mail in November 2007, and the number of social networking users surpassed the number of e-mail users in July 2009. Tegenwoordig zijn sociale netwerksites de favoriete platforms voor allerlei activiteiten, zowel zakelijk als privé, en is de gezelligheid drastisch toegenomen – maar het is een ander soort gezelligheid. De meeste Facebook-gebruikers bezoeken de site dagelijks, en ze verbinden zich op meerdere dimensies, maar alleen op de dimensies die zij kiezen. Het virtuele leven wordt socialer dan het fysieke leven, maar het is minder een virtuele realiteit dan een echte virtualiteit, die het echte werk en het stadsleven vergemakkelijkt.

Omdat mensen zich steeds meer op hun gemak voelen in de multidimensionaliteit van het web, migreren marketeers, de overheid en het maatschappelijk middenveld massaal naar de netwerken die mensen uit zichzelf en voor zichzelf opbouwen. In feite verkopen ondernemers van sociale netwerken ruimten waarin mensen vrijelijk en autonoom hun leven kunnen opbouwen. Sites die vrije communicatie proberen te belemmeren, worden al snel door veel gebruikers verlaten ten gunste van vriendelijker en minder beperkte ruimten.

De meest sprekende uitdrukking van deze nieuwe vrijheid is misschien wel de transformatie van sociaal-politieke praktijken door het Internet. Berichten stromen niet langer alleen van enkelen naar velen, met weinig interactiviteit. Nu stromen berichten ook van de velen naar de velen, multimodaal en interactief. Door de controle van de overheid en het bedrijfsleven over de communicatie te ontkrachten, hebben horizontale communicatienetwerken een nieuw landschap van sociale en politieke verandering gecreëerd.

Netwerken van sociale bewegingen zijn sinds 2010 bijzonder actief geweest, met name in de Arabische revoluties tegen dictaturen en de protesten tegen het beheer van de financiële crisis. Online en vooral draadloze communicatie heeft sociale bewegingen geholpen om de staatsmacht meer uit te dagen.

Het internet en het web vormen de technologische infrastructuur van de wereldwijde netwerksamenleving, en het begrijpen van hun logica is een belangrijk onderzoeksgebied. Alleen wetenschappelijk onderzoek zal ons in staat stellen de mythen te doorbreken rond deze digitale communicatietechnologie, die voor jongeren al een tweede huid is, maar nog steeds de angsten en fantasieën voedt van degenen die nog steeds de leiding hebben over een samenleving die zij nauwelijks begrijpen.

Lees het volledige artikel hier.

Manuel Castells is de Wallis Annenberg Chair Professor of Communication Technology and Society aan de University of Southern California, Los Angeles. Hij is tevens emeritus hoogleraar sociologie aan de University of California, Berkeley; directeur van het Internet Interdisciplinair Instituut van de Open Universiteit van Catalonië (UOC); directeur van de leerstoel Netwerkmaatschappij aan het Collège d’études mondiales in Parijs, en directeur onderzoek van het departement sociologie aan de University of Cambridge. Hij is académico numerario van de Spaanse Koninklijke Academie van Economie en Financiën, fellow van de Amerikaanse Academie van Politieke en Sociale Wetenschappen, fellow van de British Academy, en fellow van de Academia Europea. Hij was ook stichtend bestuurslid van de Europese Onderzoeksraad en van het Europees Instituut voor Innovatie en Technologie van de Europese Commissie. In 2011 ontving hij de Erasmus-medaille en in 2012 de Holberg-prijs. Hij publiceerde 25 boeken, waaronder de trilogie The Information Age: Economy, Society and Culture (Blackwell, 1996-2003), The Internet Galaxy (Oxford University Press, 2001), Communication Power (Oxford University Press, 2009), en Networks of Outrage and Hope (Polity Press, 2012).