The beginning

Het was het idee van de zeer succesvolle producent Brian Grazer, niet van mij. Toen ik hem googelde, leerde ik dat Brian A Beautiful Mind had geproduceerd, en vele andere kaskrakers. Een van zijn assistenten belde, en vroeg om een ontmoeting om het maken van een TV-serie gebaseerd op mijn onderzoek te bespreken. Zou ik naar L.A. willen vliegen (op kosten van Brian) om het te bespreken, vroeg hij? Ik vertelde zijn assistent dat vliegtuigen in beide richtingen vliegen; als ze hierheen kwamen zou ik het graag verder onderzoeken en als ik niet hoefde te reizen zou ik hun het eerste uur van mijn tijd niet in rekening brengen. Hij gaf geen krimp; maanden gingen voorbij. Toen ik dan in L.A. moest zijn voor een afspraak met enkele daar wonende vrienden over een andere zaak, liet ik de assistent weten dat ik beschikbaar kon zijn.

Lieg to Me on my terms

Voordat ik volledig op mijn plaats zat in Brians kantoor in Beverly Hills, vertelde ik hem dat ik niet geïnteresseerd was in een tv-serie gebaseerd op mijn werk. David Nivens, die de producer van de TV serie zou worden, legde uit dat ze de serie met of zonder mij zouden doen. Vanwege mijn geschriften en eerdere TV interviews, was mijn medewerking niet essentieel. Maar als ik wel zou meewerken, legde Nivens uit, zou ik enige controle hebben over wat ze zouden maken, ze zouden me betalen voor mijn tijd, ik zou elk script kunnen bekijken voordat het werd opgenomen en suggesties doen (waarvan ik later hoorde dat ze die niet hoefden op te volgen) en ik zou bepaalde onderwerpen kunnen uitsluiten. Ik zei dat ze niets mochten gebruiken over mijn ontmoetingen met de Dalai Lama, en ze gingen akkoord.

Ik zei ook dat de acteur die de wetenschapper moest spelen die onderzoek deed naar misleiding (ik) geen Amerikaan mocht zijn, Joods, getrouwd, kinderen mocht hebben, of een persoonlijkheid die op de mijne leek. Ik dacht dat deze beperkingen mij wat privacy zouden geven, omdat hij niet veel op mij zou lijken. Tim Roth voldeed aan mijn eisen en werd gerekruteerd om Dr Lightman te spelen, de onderzoeker naar misleiding. Ik ontmoette Sam Baum, een jonge schrijver die het team van ingehuurde schrijvers zou gaan leiden, en las een van zijn korte verhalen. Ik mocht Sam wel, en vond zijn schrijfsels indrukwekkend. Het volgende jaar ging ik bijna elke week naar de filmstudio in L.A., waar ik veel vragen van de schrijvers beantwoordde, en soms de acteurs coachte over hoe ze een bepaalde gezichtsuitdrukking moesten maken. Het was erg leuk, maar te veeleisend, gezien mijn andere verplichtingen, en daarom nodigde ik mijn oud-leerlinge, Erika Rosenberg, uit om een deel van het werk te doen.

Achter de schermen

De producenten lieten me de scripts wel zien een paar dagen voordat ze werden opgenomen, maar hielden soms ideeën in het script waarvan ik zei dat ze geen wetenschappelijke basis hadden of door de wetenschap werden tegengesproken. Hun verdediging: ‘Het is zo nuttig voor het verhaal, we kunnen het er niet uithalen’. Om met mijn klachten om te gaan, stemden ze ermee in om op hun website een wekelijkse blog te plaatsen die ik schreef onder de titel: “De waarheid over Lie to Me – Het scheiden van de feiten van de fictie.” Ik opende de blog met de waarschuwing dat, omdat ze maar zo’n vijftig minuten hadden voor elk programma, problemen sneller moesten worden opgelost dan ik gewoonlijk in het echte leven kon doen en met meer zekerheid dan ik gewoonlijk had. Ondanks mijn waarschuwende woorden vreesde ik dat de kijkers van het programma, wanneer zij later in een jury zouden zitten, ten onrechte zouden denken dat zij konden zien of een verdachte van een misdrijf loog. De prijs die helaas is betaald voor het op de voorgrond plaatsen van leugendetectie voor het Amerikaanse publiek.

In de drie jaar dat de show liep, werden 48 afleveringen uitgezonden, met de eerste op 21 januari 2009. De serie won een People’s Choice Award voor Favoriete TV Misdaad Drama in 2011. Het werd in veel landen vertoond; ik krijg nog steeds vragen als het ergens in de wereld speelt.

Alles verliep soepel, behalve de omgang met bepaalde castleden. Sommigen hadden moeite om hun tekst uit het hoofd te leren, wat nodig was omdat bij een tv-productie elke scène meerdere keren vanuit verschillende hoeken wordt opgenomen en later aan elkaar wordt verweven. Uiteindelijk werd Tim Roth steeds ontevredener omdat hij over wetenschap moest praten, ook al speelde hij een wetenschapper. Marktonderzoek had uitgewezen dat de populariteit van de show (en het was een hit) in ieder geval voor een deel te danken was aan wat kijkers zeiden te leren door ernaar te kijken.

Uiteindelijk hadden de producenten geen keus en smokkelden ze er zoveel mogelijk in voordat Tim zou weigeren nog meer te doen. De kijkcijfers gingen omlaag, net als de hoeveelheid wetenschap in elk programma. In het marktonderzoek dat werd gedaan om uit te vinden waarom, klaagden kijkers dat ze niets meer leerden over liegen. Het kon me niet echt schelen, want na het eerste jaar had de show bereikt wat ik nastreefde: publieke aandacht vestigen op de problemen die spelen bij liegen en leugens ontmaskeren.

Het leven na Lie to Me

Op mijn wekelijkse blog (“De waarheid over Lie to Me”) nodigde ik mensen uit naar mijn website te gaan en zich in te schrijven voor een gratis nieuwsbrief, die na verloop van tijd 140.000 abonnees kreeg. Door de publiciteit die ik kreeg vanwege Lie to Me, ontmoette ik Ariana Huffington, die me een genoemd platform gaf op haar Huffington Post. Ik blijf de korte stukjes die ik schrijf ongeveer twee keer per maand op dat platform plaatsen en mail ze ook naar de abonnees van de nieuwsbrief. Ik weersta de verleiding om mijn mening te geven over actuele gebeurtenissen, en probeer alleen commentaar te geven op die zaken die direct betrekking hebben op mijn expertisegebieden.

Na het eerste zeer succesvolle jaar van Lie to Me nam de schrijver/showrunner, Sam Baum, ontslag nadat hij had gereageerd op de klachten van zijn verloofde dat ze hem nooit zag. (Ze trouwden daarna en hebben nu twee kinderen.) Toen Sam eenmaal weg was, haalde Grazer een nieuw team schrijvers binnen, die succesvol waren geweest in het schrijven over misdaad in Chicago. Ze wisten niets van mijn werk en leken het ook niet te willen weten. Ik had weinig contact met hen en trok me terug uit betrokkenheid bij de show, tenzij ik onder druk werd gezet.

Een blijvend persoonlijk voordeel van de show was dat ik Arnold Palmers leerde kennen, een drankje dat ijsthee mengt met limonade. Het was de favoriet van de Hollywood executives waarmee ik lunchte in hun alleen voor ambtenaren toegankelijke eetzaal. Het blijft mijn favoriete drankje.

Dr. Paul Ekman is een bekend psycholoog en mede-ontdekker van micro expressies. Hij werd in 2009 door TIME magazine uitgeroepen tot een van de 100 meest invloedrijke mensen ter wereld. Hij heeft samengewerkt met vele overheidsinstellingen in binnen- en buitenland. Dr. Ekman heeft meer dan 40 jaar van zijn onderzoek gebundeld om uitgebreide trainingstools te creëren voor het lezen van de verborgen emoties van de mensen om je heen. Voor meer informatie kunt u terecht op: www.paulekman.com.