Tabel 1

Zijn er factoren die de laboratoriumresultaten kunnen beïnvloeden? Gebruikt uw patiënt medicijnen – vrij verkrijgbare geneesmiddelen of kruiden – die de laboratoriumresultaten kunnen beïnvloeden?

Verschillende pre-analytische variabelen kunnen de laboratoriumresultaten beïnvloeden. In aanwezigheid van organofosfaat of pralidoxime kan de remming of reactivatie van cholinesterase in het bloed doorgaan na de staalafname. Daarom is de juiste bemonstering en opslag van bloed van cruciaal belang voor het verkrijgen van nauwkeurige testresultaten.

Referentiebereiken voor cholinesteraseresultaten zijn methodeafhankelijk en verschillend voor plasma- versus RBC-cholinesterase. Het referentiebereik voor RBC-cholinesterase hangt af van de methode voor normalisatie van de RBC-cholinesteraseactiviteit: de gerapporteerde waarden kunnen betrekking hebben op hematocriet, hemoglobine, erytrocytenvolume of volbloedvolume. Het referentiebereik voor plasmacholinesterase is lager voor vrouwen dan voor mannen, en lager voor zuigelingen dan voor volwassenen. Het gebruik van een onjuist referentiebereik kan leiden tot een verkeerde interpretatie van een abnormaal resultaat als zijnde normaal of omgekeerd.

Het normale bereik van plasma- en RBC-cholinesterase-activiteiten is breed, en de dagelijkse variaties kunnen oplopen tot 10-20%, waardoor de interpretatie van testresultaten wordt bemoeilijkt. Zo kan een plasmacholinesteraseactiviteit die op basis van een populatiebreed referentiebereik als normaal wordt beschouwd, voor een bepaalde patiënt abnormaal laag zijn. Om dit probleem te ondervangen, moeten bij alle personen met een hoog risico op blootstelling aan organofosfaten (bijv. werknemers in de landbouw en in de organische chemische industrie) nulmetingen worden verricht voordat zij aan organofosfaten worden blootgesteld.

Ondanks verdenking op organofosfaatvergiftiging kunnen de plasmacholinesterasespiegels in verschillende gevallen normaal lijken. De verhoogde activiteit die bij sommige zwaarlijvige en diabetische patiënten wordt waargenomen, kan bijvoorbeeld de verlaagde niveaus compenseren die door organofosfaatvergiftiging zouden ontstaan, wat resulteert in normale plasmacholinesterasespiegels. Bepaalde organofosfaten remmen selectief het RBC-cholinesterase, en in deze gevallen zou de plasma-cholinesterase-activiteit ook normaal zijn. Het omgekeerde kan ook voorkomen: bepaalde organofosfaten die selectief het plasmacholinesterase remmen, geven normale RBC-cholinesterasewaarden.

Verlaagde plasmacholinesteraseactiviteit is niet uniek voor organofosfaatvergiftiging. Het kan ook voorkomen bij bepaalde vormen van leverziekte, ondervoeding, chronisch alcoholisme, dermatomyositis, en congestief hartfalen. Zwangerschap, orale anticonceptiva en metoclopramide kunnen ook leiden tot depressie van de plasma cholinesterase activiteit. Een aantal exogene stoffen kan de plasma cholinesterase activiteit verminderen, waaronder cocaïne, koolstofdisulfide, benzalkoniumzouten, organische kwikverbindingen, ciguatoxines en solanines. Bovendien heeft 3% van de gezonde bevolking atypische genetische varianten van het enzym en vertonen als gevolg daarvan lage normale activiteiten bij plasma-cholinesterasetests.

Hoewel een verlaging van de RBC-cholinesteraseactiviteit specifieker is voor organofosfaatvergiftiging, kan een verlaging van de RBC-cholinesteraseactiviteit worden waargenomen bij patiënten die antimalariatherapie krijgen of bij patiënten met pernicieuze anemie, paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie, of bepaalde andere zeldzame aandoeningen die het RBC-membraan beschadigen. Het vaststellen van een geschiedenis van blootstelling aan een insecticide of pesticide samen met een grondige klinische evaluatie kan helpen bij het uitsluiten van oorzaken die geen verband houden met organofosfaatvergiftiging.

De meest voorkomende complicerende factor bij de urineanalyse van organofosfaatmetabolieten is de inname van lage concentraties organofosfaten via de voeding.

Welke laboratoriumuitslagen zijn absoluut bevestigend?

Er zijn momenteel geen laboratoriumuitslagen die absoluut bevestigend zijn voor organofosfaatvergiftiging. De diagnose moet worden gebaseerd op een combinatie van de voorgeschiedenis van de patiënt, verschijnselen en symptomen, gedaalde cholinesterase-activiteit in plasma en/of RBC, en de reactie op therapie.

Welke factoren kunnen eventueel van invloed zijn op de laboratoriumuitslagen? In het bijzonder, gebruikt uw patiënt medicijnen – vrij verkrijgbare geneesmiddelen of kruiden – die de labresultaten kunnen beïnvloeden?

De farmacologische behandeling van organofosfaatvergiftiging is gericht op het oplossen van de initiële cholinerge crisis en omvat toediening van atropine en pralidoxime. Atropine is een concurrerende antagonist van acetylcholine en blokkeert de muscarine-werking van acetylcholine. Aangezien het de bloed-hersenbarrière kan passeren, kan het ook de CNS-toxiciteit van organofosfaten behandelen. Pralidoxime bindt zich aan de katalytische plaats van cholinesterase, waar het het fosfaatgedeelte van het geïnactiveerde enzym aanvalt en verwijdert. Pralidoxime is het meest effectief als het vroeg (24-48 uur) na de blootstelling wordt toegediend. Hoewel pralidoxime moet worden toegediend in alle gevallen van bekende of vermoede organofosfaatvergiftiging, kan het ondoeltreffend zijn voor de behandeling van de effecten van ciodrin, dimefox, dimethoaat, methyldiazinon, methyl-phencapton, foraat, schradan, en Wepsyn.