Reporters die de door Washington gesponsorde coalitiebesprekingen in de Iraakse stad Ur afgelopen dinsdag bijwoonden, merkten op dat de top plaatsvond in de “geboorteplaats van Abraham”. De uitdrukking dook op in reportages van Nightline, NBC Nightly News, de Associated Press, en de New York Times. Is Abraham werkelijk in Ur geboren?
Dit idee is begrijpelijkerwijs aantrekkelijk omdat Abraham, via zijn zonen Ismaël en Izaäk, wordt beschouwd als de geestelijke vader van Joden, Christenen, en Moslims. Er is alleen één probleem: De Bijbel zegt niet waar Abraham is geboren.
Abraham komt voor het eerst in de Bijbel voor in Genesis 11:27, waarin staat dat Terah, een afstammeling van Noach’s zoon Sem, drie kinderen verwekt: Abram, Nahor en Haran. (Abraham wordt op dat moment Abram genoemd, wat betekent “de vader is verheven”. Pas als hij zelf een kind heeft, tientallen jaren later, verandert God zijn naam in Abraham, wat “vader van velen” betekent). Het volgende vers suggereert dat Abrahams jongste broer, Haran, werd geboren in Ur der Chaldeeën, waar hij sterft (maar niet voordat hij een zoon verwekte, Lot). Er staat niet dat Abraham in Ur geboren is.
Zoals de tekst duidelijk maakt, waren Terah en zijn familie nomaden, zwervend van plaats naar plaats voor variërende perioden van tijd. Het is dus niet ondenkbaar dat Abraham en zelfs Nahor ergens anders geboren zijn. Maar waar dan? En waar was deze plaats genaamd Ur van de Chaldeeën?
De leidende veronderstelling onder Joodse en Christelijke geleerden gedurende de laatste anderhalve eeuw is geweest dat Ur der Chaldeeën verwijst naar de oude metropool Ur, hoofdstad van het mini-empire Sumer, dat inderdaad gelegen was in het zuidoosten van Irak niet ver van Nasiryah. Maar dit heeft problemen. Ten eerste zijn geleerden het er nu over eens dat de term Chaldeeën vrijwel zeker een anachronisme is, omdat het verwijst naar een Semitisch volk dat pas in de 7e eeuw v. Chr. in Ur opdook. Abraham daarentegen zou 1300 jaar eerder hebben geleefd, dichter bij 2000 v. Chr. Ten tweede hadden nomadische volken niet de gewoonte zich naast grote steden te vestigen.
Moslim commentatoren (en in toenemende mate sommige Joodse en Christelijke) stellen een radicaal ander alternatief voor. In het Genesis-verhaal staat dat Terah en zijn familie zich, na Ur van de Chaldeeën te hebben verlaten, vestigen naast de stad Harran, waar Terah nog 60 jaar blijft wonen. Harran komt vrijwel zeker overeen met het oude handelscentrum dat tegenwoordig in het zuidoosten van Turkije ligt, aan de grens met Syrië. Gezien het feit dat zij op weg waren naar Kanaän, dat pal ten westen van het Soemerische Ur ligt, is het geografisch gezien niet logisch dat Terah en zijn familie 550 mijl om zouden reizen naar Zuid-Turkije. Het lijkt waarschijnlijker – zoals de moslimtraditie suggereert – dat het bijbelse Ur zich in Boven-Mesopotamië bevindt, dichter bij Harran. De stad Urfa in Turkije (let op de gemeenschappelijke wortel met Ur) ligt op minder dan 20 mijl van Harran en bevat een oude grot waar volgens de Moslimtraditie Abraham werd geboren.
Hoe hij daar ook kwam, christenen, joden en moslims zijn het er over eens dat Abraham, terwijl hij in Harran is, de gebiedende oproep van God ontvangt om “weg te gaan uit je geboorteland en uit het huis van je vader naar het land dat ik je zal wijzen.” Het is deze oproep – heilig voor de helft van de gelovigen in de wereld vandaag de dag – die hem op weg zet naar het Beloofde Land en het symbolische begin markeert van het monotheïsme.
Volgende vraag?