Het is een waarheid als een koe in de beleggingswereld dat markten in cycli bewegen, waarbij een haussemarkt onvermijdelijk eindigt in een neerwaartse bearmarkt of zelfs een crash. De huidige bull markt brak records voor de langste ooit en voor de best presterende sinds de Tweede Wereldoorlog ver terug in november 2019. Er was een kortstondige marktcrash, bekend als de Coronavirus Crash, in het begin van 2020. Het was begin april vergeten en de bull run bleef rollen door de diepten van een wereldwijde pandemie, een volatiel verkiezingsseizoen, de tweede impeachment van een president, en een maffia-invasie van het Amerikaanse Capitool.

Nu, iedereen wacht op de volgende grote dip. Maar hoe zie je die voor hij komt? Een manier is door te kijken naar de CAPE-ratio, bedacht door de Nobelprijswinnaar-econoom Robert Shiller van de Yale University om te meten of de koers van een aandeel sneller stijgt dan de winst van het bedrijf kan rechtvaardigen. Sommigen gebruiken de CAPE-ratio om te bepalen of de markten als geheel ondergewaardeerd zijn, in welk geval ze hoger zouden moeten gaan, of overgewaardeerd, wat suggereert dat ze op weg zijn naar een crash.

De CAPE-ratio voor de S&P 500 Index aan het eind van januari 2021 stond op 33.74. Vlak voor de beurscrash van 2008 bereikte hij een recordhoogte van 28.

Inzicht in CAPE en beurscrashes

De koers-winstverhouding, of P / E, is een van de belangrijkste maatstaven voor de huidige waarde van een aandeel. Het is de huidige prijs van het aandeel vergeleken met de winst per aandeel. Beleggers kijken naar twee versies ervan, een waarbij de prijs van het aandeel wordt vergeleken met de winst over de afgelopen 12 maanden en een tweede waarbij de prijs wordt vergeleken met de verwachte winst voor de komende 12 maanden.

Het gemiddelde aandeel heeft een koers/winstverhouding van ongeveer 15x, oftewel 15 keer hoger dan de winst. Hoe hoger het getal, hoe prijziger het aandeel lijkt. Hoe lager het getal, hoe beter de koop lijkt.

De cyclisch aangepaste koers-winstverhouding, of CAPE, is een variatie op deze formule en wordt daarom ook wel de Schiller koers-winstverhouding of P/E 10 genoemd. Het vergelijkt de huidige prijs van een aandeel met de reële winst per aandeel, gemiddeld over de laatste 10 jaar en aangepast voor inflatie. Dat egaliseert de schommelingen van de markt, wat waarschijnlijk een realistischer beeld geeft van de vraag of een aandeel overgewaardeerd of ondergewaardeerd is, gezien de reële prestaties in de loop der tijd.

De CAPE-verhouding kan worden uitgebreid naar de markten als geheel, of naar een redelijke representatie van de markten zoals de S&P 500 Index. Als u het getal door de geschiedenis volgt, kunt u zien dat het een record van 30 bereikte net voor de Grote Ineenstorting van 1929, waarna het terugviel tot enkele cijfers. Het steeg tot een record van bijna 45 net voor de dot-com baisse van 2000 en daalde daarna tot 15. Tegen het einde van 2020 stond hij op 33,82.

Nadelen van CAPE

In retrospectief lijkt het erop dat de CAPE-ratio de Great Crash van 1929 en de dot-com bust nauwkeurig voorspelde. Zelfs als dat zo was, zijn er geen vaste handelsregels voor beleggers die uit het CAPE-getal kunnen worden afgeleid en die hen precies kunnen vertellen wanneer te kopen of wanneer te verkopen. Het kan weer juist blijken te zijn. Of niet.

“Het is één ding om voorspellingen te construeren na de feiten bij het bekijken van de gevestigde geschiedenis, maar heel wat anders om dit te doen voordat de gegevens arriveren,” merkt John Rekenthaler op, vice-president van onderzoek voor Morningstar.

En, het moet worden opgemerkt dat Shiller zelf begin december 2020 zei dat aandelenkoersen “misschien niet zo absurd zijn als sommige mensen denken.” Hij noemde de effecten van extreem lage rentetarieven in het aantrekkelijk maken van aandelen tegen hogere prijzen, vooral in vergelijking met obligaties.

CAPE’s Upward Trend

In ieder geval vertoont de CAPE voor de S&P 500 al een eeuw lang min of meer een opwaartse curve, en sommigen zeggen dat dat gerechtvaardigd kan zijn.

Volgens beleggingsbeheerder Rob Arnott, oprichter, voorzitter en CEO van Research Associates, was dit opwaartse traject zinvol gedurende een periode waarin de Verenigde Staten zich ontwikkelden van in wezen een opkomende markt tot de dominante economie van de wereld. Dat alleen al zou volgens hem een stijgende winstmultiplicatie voor Amerikaanse aandelen kunnen rechtvaardigen.

Hoewel de huidige waarde van de CAPE boven zijn langetermijntrendlijn ligt, is het verschil veel kleiner dan in 1929, zoals blijkt uit Arnott’s gedetailleerde onderzoekspaper.

Bovendien hebben hervormingen die in de jaren dertig werden opgelegd, zoals de oprichting van de Securities and Exchange Commission (SEC) en het opleggen van strengere normen voor financiële verslaglegging, de CAPE waarschijnlijk helpen opkrikken door het vertrouwen in de Amerikaanse markten te vergroten. De kwaliteit van de gerapporteerde winsten is thans aantoonbaar veel hoger dan in 1929. Bijgevolg kan de waarde van de CAPE voor 1929 worden onderschat, aangezien de noemer ervan, de gerapporteerde bedrijfswinsten, naar de huidige normen kan worden overschat.

Ten slotte is er het feit dat de CAPE uiteindelijk een terugblik is op 10 jaar bedrijfswinsten. Tegenwoordig baseren beleggers, terecht of onterecht, hun keuzes op hun winstverwachtingen voor de toekomst.

De crash van 1929

Robert Shiller was nog niet eens geboren ten tijde van de crash van 1929, maar we weten nu dat zijn CAPE-ratio aandelen vlak daarvoor op een recordniveau van 30 zou hebben gezet. Dat was het einde van een 10-jarige bullmarkt die was begonnen met de markt op een ratio van ongeveer vijf. Dat is ongeveer het niveau waarop ze terugkeerden toen het stof was neergedaald in 1930.

De Great Crash van 1929 wordt vooral geassocieerd met de kelderende aandelenkoersen op twee opeenvolgende handelsdagen, Zwarte Maandag en Zwarte Dinsdag, 28 en 29 oktober 1929, waarbij de Dow respectievelijk 13% en 12% daalde. Maar deze double-whammy was slechts de meest dramatische episode in een bearmarkt op langere termijn.

In 1929 konden economen niet wijzen naar de stijgende CAPE ratio om de Great Crash te verklaren, maar de redenen die ervoor werden gegeven, toen en nu, waren redelijk. Irrationele uitbundigheid onder beleggers stuwde de aandelenkoersen naar onhoudbare niveaus. Ze dachten dat de economische boom nooit zou eindigen. De grootste beleggers gingen veel te ver om op marge te kopen. En, interessant, de rentetarieven maakten lenen goedkoop, wat speculatie aanmoedigde.

De Grote Ineenstorting wordt beschouwd als een van de factoren die bijdroegen aan het begin van de Grote Depressie van de jaren dertig.

“Onbedoelde en Ongewenste Gevolgen”

Bezorgd over speculatie op de aandelenmarkt reageerde de Federal Reserve agressief door vanaf 1928 het monetaire beleid aan te scherpen. De Fed dacht kennelijk dat dit de speculatie een beetje zou temperen en de markten in het algemeen niet al te veel schade zou berokkenen. In plaats daarvan zou het wel eens kunnen hebben bijgedragen aan de Great Crash, zo bleek uit een modern onderzoek van de Fed. Erger nog, de Fed hield het geld na de crash krap, waardoor de financiële crisis waarschijnlijk werd verlengd en verhevigd

Bovendien voerde de Fed in 1929 een beleid van kredietweigering aan banken die leningen verstrekten aan aandelenspeculanten. Speculatie op de aandelenmarkt, zo concludeerde de Fed, onttrok geld aan productieve doeleinden die de Amerikaanse industrie en handel ten goede kwamen.

“Financiële zeepbellen opsporen en laten leeglopen is moeilijk,” concludeert de Fed in haar geschiedenis van de crash van 1929. “Het gebruik van monetair beleid om de uitbundigheid van beleggers te beteugelen kan brede, onbedoelde en ongewenste gevolgen hebben.”

Draaiboek voor het beperken van de schade van de crash

In oktober 1929, in de nasleep van de ergste dagen van de crash, voerde de Federal Reserve Bank of New York een agressief beleid van het injecteren van liquiditeit in de belangrijkste banken van New York. Dit omvatte open marktaankopen van overheidspapier plus versnelde kredietverstrekking aan banken tegen een verlaagde discontovoet.

Hun acties waren destijds controversieel. Zowel de Raad van Gouverneurs van de Federal Reserve als de presidenten van verschillende andere regionale Federal Reserve Banken beweerden dat president George L. Harrison van de New York Fed zijn bevoegdheid te buiten is gegaan.

Niettemin is dit nu het geaccepteerde draaiboek voor het beperken van de schade van beurscrashes, volgens de geschiedenis van de Federal Reserve over de crisis.

Na de beurscrash van 1987 heeft de Fed onder voorzitter Alan Greenspan agressief gehandeld om de liquiditeit te vergroten, met name om effectenfirma’s te ondersteunen die grote voorraden effecten moesten financieren die ze hadden verworven door de lawine van verkooporders van hun klanten te vullen.

De CAPE-verhouding en andere beurscrashes

In reactie op de financiële crisis van 2008 lanceerde de Fed onder leiding van voorzitter Ben Bernanke een agressief expansionistisch monetair beleid dat was bedoeld om het financiële systeem, de effectenmarkten en de economie in bredere zin te ondersteunen. Deze strategie, die berust op de aankoop van massale hoeveelheden staatsobligaties om de rentetarieven tot bijna nul te drukken, wordt doorgaans kwantitatieve versoepeling genoemd.

Greenspan behoort ondertussen tot degenen die nu waarschuwen dat de Fed, door dit gemakkelijke geldbeleid nog jaren na het indammen van de crisis van 2008 voort te zetten, nieuwe financiële activabubbels heeft gecreëerd.

Ook in reactie op de crash van 1987 hebben de New York Stock Exchange (NYSE) en de Chicago Mercantile Exchange (CME) zogenaamde circuit breakers ingesteld die de handel stilleggen na een scherpe daling van de prijzen. Deze beveiligingen zijn bedoeld om een golf van paniekverkopen af te remmen en de markten te helpen stabiliseren.

Nieuw tijdperk, nieuwe risico’s

U zou uit al het bovenstaande kunnen concluderen dat er niets verandert op Wall Street. Maar dat is niet helemaal het geval, ten goede of ten kwade.

Computergestuurde programmahandel, die snelle golven van uitzinnige verkoop in 1987 veroorzaakte, evenals latere gewelddadige marktdalingen zoals de Flash Crash, is toegenomen in snelheid en alomtegenwoordigheid. Het resultaat is dat gecomputeriseerde handelsalgoritmen een van de grootste bedreigingen voor de markten van vandaag kunnen vormen.

Na de ervaring van 1929 is de Fed begrijpelijkerwijs terughoudend geweest om het monetaire beleid aan te scherpen in een poging om een zeepbel van activa te laten leeglopen. Zij maakt zich echter ook steeds meer zorgen over het in toom houden van de inflatie. Elke misrekening die de rente te hoog en te snel verhoogt, kan een recessie veroorzaken en zowel de aandelen- als obligatiekoersen naar beneden doen tuimelen.

Plus, een steeds meer onderling verbonden wereldeconomie betekent dat de vonk die een beursval in de VS ontsteekt, overal ter wereld kan worden ontstoken.

Stock Market Crash FAQs

Waarom is de aandelenmarkt in 2020 gecrasht?

De beurscrash van 2020 is algemeen bekend als de Coronavirus Crash, om voor de hand liggende redenen. Vanaf ongeveer 20 februari tot 7 april trokken de aandelenkoersen zich terug voordat ze weer in de bullmarkt kwamen en nieuwe recordhoogten bereikten.

De redenen voor de crash zijn duidelijk: De coronavirus pandemie was en is een wereldwijde economische crisis, evenals een menselijke tragedie. Bedrijven van internationale hotelketens tot delicatessenzaken op de hoek werden gedecimeerd. De werkloosheidscijfers stegen.

De grotere vraag is, waarom herstelden de markten zo snel? Foreign Policy magazine concludeert dat Wall Street op een andere planeet is dan Main Street. De ondervraagde deskundigen merkten op dat de indexen zwaar zijn gewogen op veerkrachtige technologieaandelen. De Federal Reserve heeft de rente op leningen laag gehouden, waardoor geld goedkoop is. Beleggers kijken vooruit naar een post-pandemische boom. Er zijn veel redenen waarom, en de redenen waarom niet hebben gewoon geen weerklank gevonden op Wall Street.

Zal er een beurscrash zijn in 2021?

“Niemand weet iets.” Dat klassieke citaat van scenarioschrijver William Goldman vatte het collectieve vermogen van Hollywood-professionals samen om te raden of een film een hit of een stinker zou worden.

Na een piek op een waarde van 381,17 op 3 sept. 1929, zou de Dow uiteindelijk de bodem raken op 8 juli 1932, op 41,22, voor een cumulatief verlies van 89%. Het zou tot 23 november 1954 duren – meer dan 25 jaar later – voordat de Dow zijn hoogtepunt van voor de crash had bereikt.

Hetzelfde kan worden gezegd van de financiële sector in 2021.

Wat zijn de oorzaken van een beurscrash?

De oorzaken voor de Great Crash van 1929 zijn aanwezig in elke marktcrash voor en sindsdien. Over-enthousiasme onder beleggers duwt aandelenkoersen naar niveaus die los staan van de werkelijkheid. De waarschuwingssignalen worden genegeerd. En dan, op een dag, verandert het marktsentiment, en er ontstaat paniek.

Er is ook deze basiswet van de markten: Het beweegt in cycli die op en neer gaan en weer op.

Kun je al je geld verliezen in een beurscrash?

U verliest uw hele investering in een aandeel alleen als het bedrijf dat het uitgeeft failliet gaat en de aandelenkoers tot nul daalt. U kunt al uw winst verliezen en een groot deel van de hoofdsom die u hebt geïnvesteerd als u de aandelen onmiddellijk na een grootschalige marktcrash verkoopt. Als u vasthoudt aan de aandelen, kan het zijn waarde herwinnen en dan nog wat.

Dat gezegd hebbende, je zou helemaal failliet kunnen gaan door te grasduinen in riskantere strategieën zoals marge-aankopen, wat inhoudt dat je geld leent om aandelen te kopen om je potentiële winsten (of verliezen) te vermenigvuldigen.

Wat zijn enkele waarschuwingssignalen van een crash op de aandelenmarkt?

De reden dat Robert Shiller’s CAPE Ratio tegenwoordig zoveel aandacht krijgt, is dat het wordt beschouwd als een potentieel waarschuwingssignaal voor een crash van de aandelenmarkt. Een hoog getal wordt beschouwd als een waarschuwingssignaal dat de aandelenprijzen te hoog zijn in vergelijking met de werkelijke winsten van de bedrijven die ze vertegenwoordigen. Eind 2020 stond de S&P 400 CAPE ratio op 33,82, of 33.82 keer de gemiddelde winst van de afgelopen 10 jaar, gecorrigeerd voor inflatie. Het bereikte 28 net voor de beurscrash van 2008.

Dat is een waarschuwingsteken, maar een teken is geen zekerheid. Niemand kan definitief zeggen wanneer de volgende neergang op de aandelenmarkten zal plaatsvinden.

The Bottom Line

Niemand kan de markten perfect timen. Dat wil zeggen, het is niet mogelijk om precies te voorspellen wanneer een aandeel, of de markten in het algemeen, een dieptepunt of een hoogtepunt zullen bereiken.

Dit heeft nooit iemand ervan weerhouden om het te proberen. De S&P 500 CAPE-ratio is slechts een van de vele manieren die beleggers gebruiken om hen te helpen beoordelen of aandelenprijzen worden gerechtvaardigd door hun winsten, of dat ze op weg zijn naar een crash.

Natuurlijk zal er een neergang zijn. Wanneer het zal gebeuren en of het kwalificeert als een crash of een mildere daling is een open vraag. Maar de cyclus van markt ups en downs is een feit van het leven voor de belegger.

Een ander ding om in gedachten te houden: Je bent alleen gegarandeerd om geld te verliezen in een markt crash als je lock in uw verliezen door te verkopen direct na afloop. Dat is de aard van de cyclus.