De eierstokreserve verwijst naar het aantal en de kwaliteit van de eicellen die vrouwen in hun eierstokken hebben en die tot een zwangerschap kunnen leiden. Om de ovariële reserve te begrijpen, moeten twee belangrijke concepten in de werking van de eierstokken worden begrepen.
Ten eerste worden vrouwen geboren met alle oöcyten (eicellen) die ze ooit zullen hebben; ze produceren niet meer oöcyten. Hoewel er ongeveer zes tot acht miljoen eicellen zijn bij de geboorte, gaan veel daarvan verloren tijdens de kindertijd, zodat tegen de tijd dat een vrouw haar menstruatie begint, ze nog maar ongeveer 300.000 tot 500.000 eicellen over heeft. Tijdens de typische menstruatiecyclus worden dagelijks 10-30 eicellen geronseld voor groei, maar slechts één daarvan domineert en wordt een volgroeide follikel, klaar voor bevruchting tijdens een natuurlijke cyclus. De rest sterft af, wat resulteert in het verlies van honderden eicellen per jaar.
Dit aantal eicellen blijft maand na maand afnemen en wordt niet beïnvloed door het zwanger zijn of het gebruik van anticonceptie. Deze uitputting gaat maand na maand door totdat de eicelpool bijna uitgeput is en een vrouw nog maar 100-500 eicellen per eierstok heeft, wat resulteert in de menopauze. Het tweede concept is dat niet alle eicellen in de eierstokken van dezelfde kwaliteit zijn. In feite zijn de meeste eicellen in de eierstok niet in staat om een zwangerschap tot stand te brengen. Veel van deze eicellen zijn genetisch abnormaal en zullen ofwel niet bevrucht worden door sperma ofwel resulteren in een abnormaal embryo dat snel sterft. Er wordt aangenomen dat vrouwen hun beste eicellen ovuleren als ze jonger zijn.
Het testen van de ovariële reserve is een cruciaal onderdeel van een onvruchtbaarheidsevaluatie.
Er zijn verschillende belangrijke factoren die bij deze evaluatie moeten worden bepaald. In het geval van abnormale bevindingen, kan de diagnose van verminderde ovariële reserve of hypofunctie van de eierstokken worden gesteld. Deze diagnose wijst op een afname van het vermogen van de eicellen om een gezonde zwangerschap tot stand te brengen. In het algemeen geldt dat hoe beter de ovariële reserve, hoe groter de kans op een zwangerschap, als alle andere factoren gelijk zijn (factor man, factor baarmoeder en factor eileider). Er zijn verschillende manieren om de ovariële reserve bij individuele vrouwen te schatten. De verminderde vruchtbaarheid bij het ouder worden is goed gedocumenteerd en wordt in elke cultuur begrepen. Laboratoriumtests zoals het follikelstimulerend hormoon (FSH) op cyclusdag 3, het antimulleriaans hormoon (AMH) en het aantal antrale follikels (AFC) zijn eveneens nuttige en relatief eenvoudige tests om de ovariële reserve van een vrouw te evalueren. Ten slotte is de manier waarop een vrouw reageert op ovulatie-opwekkende medicatie vaak de definitieve test van de ovariële reserve. Elk van deze factoren wordt hieronder besproken.
Factoren die de ovariële reserve beïnvloeden:
Vrouwelijke leeftijd
De leeftijd van de vrouw is zeer belangrijk bij de berekening van de kans op bevruchting. Het is algemeen bekend dat de vruchtbaarheid afneemt met de leeftijd van de moeder. De trend dat vrouwen langer wachten met het stichten van een gezin heeft bijgedragen tot de constatering dat meer paren vruchtbaarheidsproblemen hebben als gevolg van een afname van de hoeveelheid en de kwaliteit van de eicellen. De vruchtbaarheid begint af te nemen bij vrouwen aan het eind van de twintig en neemt sneller af na de leeftijd van vijfendertig jaar. Vanaf de leeftijd van veertig jaar daalt de vruchtbaarheid elk jaar aanzienlijk. Hoewel leeftijd een rol speelt in de eierstokreserve van vrouwen, is dit niet definitief. De kwantiteit en kwaliteit van eicellen kan verschillen bij vrouwen van dezelfde leeftijd. Hoewel de vooruitgang in behandelingen voor onvruchtbaarheid, zoals in-vitrofertilisatie, veel paren een gezin heeft bezorgd, is de kwaliteit van de eicellen een belangrijke factor die succes beperkt.
Dag 3 Follikelstimulerend hormoon (FSH)
Follikelstimulerend hormoon (FSH) is een van de belangrijkste bloedtesten om de ovariële reserve te helpen bepalen. FSH wordt afgegeven door de hypofyse in de hersenen om de eierstokken te stimuleren een dominante follikel te produceren, die een rijpe eicel moet bevatten. FSH zit ook in veel van de injecteerbare gonadotropine-medicijnen die worden gebruikt om meerdere eicellen te laten rijpen bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Het testen van FSH op dag 2, 3 of 4 van de menstruatiecyclus staat bekend als een van de basistesten van de ovariële reserve. Op dit moment van de cyclus zou het FSH laag moeten zijn om de ontwikkeling van follikels voor te bereiden. Hoe lager de ovariële reserve, hoe hoger het FSH-niveau moet zijn om de follikel te stimuleren om te groeien. Normale FSH-niveaus kunnen variëren tussen laboratoria en klinieken. Het is ook belangrijk te begrijpen dat deze niveaus van maand tot maand licht kunnen veranderen. Het hoogste verkregen niveau wordt beschouwd als het meest nauwkeurige voor reproductieve potentie. Het meest nauwkeurige niveau wordt ook bepaald door het normale bereik van sommige andere hormonen, bijvoorbeeld Estradiol. Een verhoogd Estradiol onderdrukt het niveau van FSH, waardoor het lager lijkt dan het in werkelijkheid is. Deze test is niet perfect en is niet de enige bepalende factor voor onvruchtbaarheid. Het kan nog steeds mogelijk zijn om zwanger te worden met een verhoogd FSH.
Dag 3 FSH-niveau FSH-interpretatie
Antrale follikels zijn kleine, 2-8 mm grote, met vloeistof gevulde cysten die normaal in de eierstokken worden aangetroffen. Ze worden ook wel testfollikels genoemd. Het aantal antrale follikels wordt verkregen door een vaginale echografie te laten uitvoeren. Tijdens deze echografie op dag 2, 3 of 4 van de cyclus worden beide eierstokken gemeten en wordt het aantal rustende follikels op elke eierstok geteld. Een rustfollikel bevat een onrijpe eicel die zich in de toekomst zou kunnen ontwikkelen. Een telling van deze antrale follikels kan helpen voorspellen hoeveel rijpe eicellen er na stimulatie kunnen vrijkomen of worden teruggehaald. Deze test is belangrijk om in te schatten hoe goed de reactie op medicijnen zou kunnen zijn. In het algemeen geldt dat hoe meer antrale follikels er in de eierstokken aanwezig zijn, hoe beter een vrouw zou moeten reageren op gonadotropine-injecties.
Antral Follicle Count Interpretation Expected
Anti-mullerian Hormone (AMH)
Een van de meest recente bloedtests die wordt gebruikt om de ovariële reserve te helpen bepalen, heet AMH. AMH, anti-mullerian hormone, is een stof die wordt geproduceerd door de granulosa cellen in kleine eierstok follikels. Daarom wordt gedacht dat de AMH-bloedspiegel de grootte van de resterende eiervoorraad weergeeft. AMH zal waarschijnlijk het favoriete hormoon worden om de ovariële reserve te bepalen. Het feit dat AMH wordt afgescheiden zonder afhankelijkheid van andere hormonen maakt het een meer directe meting dan sommige andere tests. AMH-niveaus kunnen op elke dag van de menstruatiecyclus worden verkregen. Dit is een groot verschil met de timing van andere ovariële reservetests. Hoewel deze test als een van de nauwkeurigste kan worden beschouwd, is hij nog niet definitief en mag hij niet alleen worden gebruikt om de ovariële reserve te bepalen. Factoren waarvan bekend is dat ze de AMH verlagen zijn leeftijd, voorafgaande chemotherapie of bestralingstherapie, zwaarlijvigheid en chirurgische verwijdering van één eierstok. Hieronder vindt u een tabel die enig inzicht geeft in de betekenis van deze bloedwaarden.
Reactie op Gonadotropines (Injecteerbaar FSH)
De echte test van de eierstokreserve wordt door velen beschouwd als de reactie van de eierstokken van een vrouw op stimulatie met injecteerbare gonadotropines (FSH). Sommige artsen noemen dit een gonadotropine challenge. Bij deze test krijgt een vrouw injecteerbaar FSH toegediend en wordt haar reactie gemeten aan de hand van het aantal follikels dat groeit en het niveau van de productie van oestradiol door de eierstokken. Hoe beter de reactie van een vrouw, hoe groter de kans op zwangerschap. Een zeer slechte respons leidt vaak tot de aanbeveling om donor-ocyt te gebruiken.
Samenvatting
Alle tests van de ovariële reserve zijn bedoeld om de respons van een vrouw op injecteerbare geneesmiddelen te voorspellen. Het doel van ovariële reservetesten is om de kans op succes van een koppel met een bepaalde behandeling, in het bijzonder IVF, nauwkeuriger te evalueren. Omdat IVF veel tijd in beslag neemt, veel stress met zich meebrengt en veel kost, kunnen artsen paren afraden om de behandeling te proberen op basis van de slechte resultaten van de ovariële reservetests. Geen enkele test is echter 100% accuraat en er zijn altijd uitzonderingen op deze algemene richtlijnen. Uw arts zal proberen alle testresultaten samen te voegen en de beste behandelingsopties te geven.