Wanneer de meeste mensen aan de “katholieke kerk” denken, denken zij aan de rooms-katholieke kerk. In feite is de katholieke kerk echter zeer gediversifieerd. Het is een weinig bekend feit dat er vele katholieke kerken zijn die verenigd zijn met de bisschop van Rome, gewoonlijk de paus genoemd.
Er zijn zes principiële – of belangrijkste – riten die in de katholieke kerk worden gebruikt: Alexandrijnse, Armeense, Byzantijnse, Oost-Syrische, Latijnse en West-Syrische. Elke ritus heeft zijn eigen gebeden, rituelen of manieren om de sacramenten te vieren, evenals zijn eigen gewaden, kerkelijke kunst en architectuur, muziek, enz. Elke ritus heeft ook zijn eigen theologische nadruk of manier om het ene, heilige, katholieke en apostolische geloof uit te leggen.
Binnen de Katholieke Kerk zijn er 21 zelfbesturende of “sui juris”
kerken zoals de Rooms-Katholieke Kerk, de Armeens-Katholieke Kerk, de Ruthenisch Byzantijns-Katholieke Kerk (mijn kerk), de Maronitisch-Katholieke Kerk en de Roemeens-Grieks-Katholieke Kerk (de kerk waartoe de monniken van het klooster van de Heilige Verrijzenis behoren).
Elke van deze katholieke kerken gebruikt een van de hierboven genoemde riten. Bijvoorbeeld, de Rooms Katholieke Kerk gebruikt de Romeinse ritus, de Armeense Katholieke Kerk gebruikt de Armeense ritus, de Chaldeeuwse Katholieke Kerk gebruikt de Oost-Syrische ritus, de Ethiopische Katholieke Kerk gebruikt de Alexandrijnse ritus, de Roemeense Grieks Katholieke Kerk gebruikt de Byzantijnse ritus, enz.
Al deze kerken worden geleid door een patriarch, grote aartsbisschop, of metropoliet – en allen staan in unie met de bisschop van Rome (paus). Wij delen allen hetzelfde katholieke geloof. We beleven of beleven het allemaal op verschillende manieren. Leden van deze katholieke kerken kunnen de sacramenten in de andere katholieke kerken bijwonen en worden aangemoedigd deze te ontvangen. Er is totale intercommunie tussen ons.
Zoals u weet, werkt de Rooms-Katholieke Kerk volgens het Wetboek van Canoniek Recht. De Oosterse Katholieke Kerken werken echter onder de Code van Kanunniken van de Oosterse Kerk, afgekondigd door de paus in 1990 en sommige, zo niet alle, individuele Oosterse Katholieke kerken hebben ook hun eigen specifieke kerkrecht. Zo kunnen in sommige van deze Oosterse katholieke kerken gehuwde mannen tot het priesterschap worden gewijd omdat zij onder een andere set kerkelijke wetten vallen.
In de Byzantijns Katholieke Kerk worden de zeven sacramenten toegediend op een andere manier dan in de Rooms Katholieke Kerk. Zo wordt bijvoorbeeld het doopsel toegediend door onderdompeling en niet door besprenkeling met water. De drie sacramenten van de initiatie – doopsel, vormsel (in de Byzantijnse ritus Chrismatie genoemd) en heilige Eucharistie – worden tegelijkertijd toegediend. Kinderen of volwassenen ontvangen dus alle drie sacramenten wanneer zij in de kerk worden binnengebracht. Het sacrament van de verzoening wordt gewoonlijk toegediend voor de “iconostase” – of het iconenscherm dat het heiligdom scheidt van het schip van de kerk – in plaats van in een biechtstoelkist of -ruimte. Het sacrament van de zieken wordt niet alleen toegediend wanneer iemand ernstig ziek is, maar ook aan de hele gemeente aan het eind van de Goddelijke Liturgie (Byzantijns-katholieke mis) op verschillende zondagen in het jaar. Degenen onder u die de film “My Big Fat Greek Wedding” hebben gezien, hebben kunnen zien hoe het sacrament van het huwelijk in de Byzantijnse ritus wordt gevierd. Er is een kroningsceremonie en een delen van de gemeenschappelijke beker. In feite verleent de priester het sacrament, en niet het echtpaar zelf zoals in de Romeinse ritus. De wijding van het Heilig Officie geschiedt door een bisschop, op dezelfde wijze als in de Romeinse ritus. In de Byzantijnse ritus kunnen echter getrouwde mannen tot het diaconaat en het priesterschap worden gewijd. De bisschoppen worden gekozen uit de celibataire clerus.
Een van de grootste verschillen die de meeste rooms-katholieken zouden zien tussen de Romeinse ritus en de Byzantijnse ritus is de manier waarop de mis – of zoals het in de Byzantijnse ritus wordt genoemd, de Goddelijke Liturgie – wordt gevierd. De hele liturgie wordt gezongen of gezongen met een voortdurend heen en weer gaan tussen de priester en de congregatie. De priester draagt verschillende gewaden en gebruikt verschillend uitziende religieuze voorwerpen of vaten tijdens de viering van de liturgie. Gedurende het grootste deel van de liturgie leidt de priester de gemeente in aanbidding met zijn gezicht naar het oosten – of met zijn rug naar het volk. Er is echter veel meer beweging van de priester tussen het heiligdom en het schip van de kerk dan in de Romeinse ritus. Ook zijn er maar weinig gedeelten van de liturgie waarin de gemeente niet actief deelneemt.
De gebeden van de Byzantijnse liturgie, met uitzondering van het Credo (gezegd zonder het Filioque) en het Onze Vader, zijn anders dan in de Romeinse ritus. Er zijn meer litanieën in de liturgie en veel meer kruistekens. De twee belangrijkste liturgieën die worden gebruikt, de Liturgie van Johannes Chrysostomus en de Liturgie van Sint Basilius, zijn ongeveer 1.600 jaar oud. Het brood dat tot het lichaam van Christus wordt gewijd, is gezuurd brood in plaats van ongezuurd brood. Dit symboliseert dat Christus het zuurdesem in ons leven is. De priester deelt het kostbare lichaam en bloed van onze Heer uit in de kelk met behulp van een lepel in plaats van een ongezuurde hostie in de hand of op de tong te leggen zoals in de Romeinse ritus.
In het algemeen is er een sterk gevoel van het heilige tijdens een liturgie in de Byzantijnse ritus. Dit komt tot uiting in de architectuur van het kerkgebouw, de kunst die in de liturgische omgeving wordt gebruikt (iconen), de vele kaarsen, de wierook, de handelingen van de priester en het volk tijdens de liturgie, alsmede de gebeden die gedurende de hele liturgie door de priester en het volk worden gezongen. Sommigen hebben zelfs gezegd dat het lijkt alsof de hemel op aarde is. Als katholieken zijn wij werkelijk gezegend te behoren tot de universele kerk die door Christus is ingesteld en die verschillende manieren om uitdrukking te geven aan het ene ware geloof erkent, respecteert en aanmoedigt.
Bound is directeur van de diocesane afdeling onderwijs.